You are here

Talanga 'i he lea faka-Tonga

Nuku'alofa ko e Pele Tu'u Kano'imata

Alaska,USA

'Etita,

Tuku pe mu'a e ki'i faingamalie ko'eni' ke 'oatu 'aki e kole fakamolemole kia Loukinikini ko e mamahi kuo ne tofanga ai. 'Oku ou 'ohovale 'i ho'o pango'ia' he 'oku ha mai 'i ho'o talanoa 'a e lahi ho'o lau 'eku fanga ki'i okooko mo kohikohi', 'a ia 'oku mahino mai kiate au 'oku ke manako lahi hono lau'. 'Oku ou kole fakamolemole atu pea 'ai pe mu'a e loto' ke fiefia he 'oku 'ikai ke u mamahi atu au ko koe pe 'oku ke mamahi mai'.

Ko e me'a faingata'a foki kuo ke kole mai' "tuku e fiepoto!" Ko e toki me'a faingata'a eni ke u tui ki ai he na'e ako'i pe au 'e he 'eku matu'a ke u "Poto" (Manavahe kia Sihova) pea ke u ma'u mo e "'Ilo" (Afe mei he Kovi'). Na'e ako'i pe au ke 'oua teu 'afungi pe lea ta'efe'unga. Na'e ako'i pe au ke u lea 'aki e totonu mo e mo'oni' pea 'oua e poupoui'i e kovi. Na'e ako'i foki au ke u 'ofa ki hoku fili 'o hange pe ko koe' (Loukinikini).



'Oku ou kole fakamolemole atu kapau 'oku 'ikai keke 'ilo ha'aku fa'ahinga ngaue 'i Tonga he ko 'eku ngaue 'oku 'ikai hiva kava aki pe te u fiepolepole pe talanoa fieha 'aki 'o hange ko ho'o lave'. Kuo ke tapuni mai e matapa ke 'oua 'e fai ha lea ki Nuku'alofa. 'Oku ou kole fakamolemole atu, ko e fo'i me'a faingata'a ia 'e taha, he ko e Tonga ena pea Tonga eni. Kapau 'oku ke sai'ia pe koe he 'uli' mo e veve' pea ke nofo pehe pe koe he 'oku ou tui 'oku lahi ho'o ngaue 'oku fai 'i Tonga na', ko e talanoa ia 'oku fai' 'oku 'ikai ko ha fiema'olunga pe fieme'a he koe lea 'aki pe e mo'oni'. 'Oku 'i ai e lea Tonga 'oku pehe "Pele Tu'u Kano'imata" 'oku 'uhinga ia koha taha 'oku 'ikai 'ilo'i e pilau 'i hono mata' he 'oku sio fakalaka kae 'ikai fai 'a ia kuo ne lea 'aki' (TIK) "hufanga he fakatapu".

Ko e pilau 'i he mata' 'oku tupunga 'ene tu'u ai ko e 'ikai ke fufulu pe 'ai ke ma'a' pea 'oku tupu ia 'i he fakapikopiko. Ko Nuku'alofa ko e pele tu'u kano'imata ia 'a Tonga ko e fofonga ia 'o e fonua' pea 'oku fiema'u ia ke 'oua te tau matavalea he fakalaka kae ngalo ke tauhi ke ma'a mo fe'unga mo hono vikiviki'i'.



Kapau na'ake loto mamahi he talanoa atu ki he 'omai 'o e kau popula mei Hu'atolitoli ke fai e ngaue', na'e 'uhinga ia kapau 'e 'omai kinautolu he 'ikai toe 'i ai hanau le'o pe feinga hiki vahenga he 'oku nau lolotonga ngaue ta'e totongi, pea 'e 'aonga 'enau ngaue' ki he fonua' he ko e me'a pe tenau fai ko e ta'utu he ngaahi sea fakafofonga 'o e kakai he 'oku 'osi lava pe 'e he kau ngaue faka-Pule'anga 'o fakalelei'i hotau ki'i fonua.



Fakamalo atu he foaki mata'itohi kuo ke foaki mai' "TIK" (ta'e 'ilo'i koe) pea hange ha'o faka'aluma mai e BA, LLB (before and after or stop the tau lau bus) hange ko e lau 'a e Mafi 'o Amerika Samoa. 'Oku ou fakamalo atu ki ho'o tala kuote hange ha kuka' 'he 'oku mo'oni e fakahua 'a e kau kavatonga' "ilo'i pe 'ehe kuka e kuka". 'Oku ou fakamalo lahi ki he Fale 'o Tupou ko hono tuku mai e faingamalie keu lele mai ki he fonua ni ke u 'ilo ai ta 'oku lava pe kuka 'o nofo 'i he moana'.



Malo e talanoa pea 'ai pe kataki ke lahi he koe faka'ilonga e kakai fo'i' e kaikaila mo e fakamanavahe kalae'.



'Ofa atu mei he tumutumu 'oe Kolope "State of Alaska"



Siosaia Moimoiangaha

siatahi [at] yahoo [dot] com