Pacific leaders endorse Climate Change Action Plan

Ko e taha 'o e kau palofesa mo saianisi ongoongoa hotau kuonga ko 'David Bellamy' 'o Pilitania. 'Oku 'ikai ngata pe 'i he lahi hono ngaahi mala'e, kau ai mo e 'climate change', ka ko e faka'ulia atu hono ngaahi fakaongoongo lelei (respect) ia meihe ngaahi tafa'aki kehekehe 'i Pilitania, pea mo mamani foki. Na'ane ngaue ma'ae ngaahi televisone BBC 'a Pilitania, pea 'i he kamata'anga na'ane poupou'i 'a e 'climate change'. 'I he ha'u pe 'a e taimi mo e lahi 'ene fakatotolo pea mo 'ene 'ilo ko e fakakaukau ia ko'eni 'o e 'climate change' 'oku fakatefito pe ia 'i he ngaahi fakaukau (articles), fakafuofua, pea mo e ngaahi talanoa 'oku 'ikai mo'oni pea 'oku 'ikai ke fakamo'oni'i. 'Na'e pehe tokua 'oku vaia 'a e aisi 'o mole 'one fakatupu ngaahi palopalema lahi he 'oseni, pea toki 'ilo kimui 'e David Bellamy 'oku tupu 'aisi ia 'oku 'ikai ke mole fakatatau ki he fakamatala 'a e tafa'aki 'oku nau tokanga'i 'a e ongo pole.. Na'e kamata leva kene talanoa 'aki 'i he TV BBC 'a e ta'emo'oni 'a e 'climate change', pea tuli ia he ngaue. Na'ane ngaue malohi leva ke fakamo'oni'i ko e 'climate change' 'oku 'ikai mo'oni. Na'ane kau leva 'i hono fakamo'oni'i 'a e 'Manhattan Declaration on Climate Chaange' ke ta'ofi 'a hono 'tax' mo fakapa'anga 'a e polokalamani he 'oku loi. Na'e toki pehe leva 'ehe palofesa ni, ko e 'theory of man-made global warning ' ko e 'poppycock' ..........SAIA

'Oku faka'ofo'ofa 'aupito 'a e taukave mo e tokoni koeni kuo ke fakahoko SAIA ... ka ko e me'alelei 'aupito ke ke toe fakapapau'i ange 'a e me'a 'oku ke lau mo fanongo ai ki he me'a mo'oni 'oku lolotonga hoko. Fakataataa'aki pe 'a Tonga ni ... 'Oku ou tui kapau ne ke 'osi ma'u faingamalie ke ke a'utonu mo takai holo 'i he ngaahi feitu'u mo e ngaahi 'otu motu 'o Tonga ni, pea mo e peaukula ne hoko tonu 'i Niuatoputapu ... te ke toe fehu'ia 'a e taukave 'oku ke lolotonga poupou'i mo tui ki ai. Sai pe lau ia 'a David Bellamy ... Ka ko e tafa'aki 'e taha 'oku 'asi kimu'a 'a e tokotaha ke fakafofonga 'a e kau capitalists mo e ngaahi pisinisi 'oku nau kaunga fakahangatonu ki hono maumau'i 'a e 'atakai mo e fakatupunga 'o e faingata'a koeni. Pea 'oku fakanatula pe ke nau 'ita mo mamahi 'i hono to'o atu ha konga 'enau tupu fakapa'anga e. Kaekehe, 'oku kehe ia mo e me'a 'oku sio tonu mo a'usia 'e he kakai he Pasifiki, kau ai mo Tonga ni. Ko e ta'au koeni 'o e Feliuliuaki 'o e 'Ea 'oku mo'oni pea hoko tonu ia. Ke pole kiate koe ke ke lava mai 'o takai holo 'i Tonga ni mo e ngaahi 'otu motu ke fakapapau'i ki ai ho'o fakakaukau mo e tui ... malo.

Malo 'fanoncharisma', sai 'eta ki'i potalanoa ke ma'u ai ha me'a 'a e kautama koee. Mahalo ko e kau 'captalists' 'i 'Amelika ni 'oku lahi taha 'enau tokoni'i 'a e polokalama ke tokoni'i 'a e mamani 'iha taimi 'e hoko ai ha fakatu'utamaki fakaenatula. Ko e pa'anga koia 'oku ngaue'aki 'ehe UN ki he'ene ngaahi polokalama, kau ai mo e 'climate change' ko e mahalo 'oku lahi hake he peset 50% ko e fakapa'anga 'ehe USA 'captalists'. 'Oku 'ikai 'uhinga 'a e fakakaukau ko'eni ko e ta'efietokoni 'a e kau 'captalists' ki he ngaahi fakatu'utamaki fakaenatula 'oku hoko 'i mamani. 'Oku 'uhinga 'a e fakakaukau ko'eni he 'oku 'ikai te mau tui 'oku fakatupu 'ehe tangata 'a e ngaahi fakatu'utamaki fakaenatula hange ko e ngaahi fakamatala koia 'a e kau 'climate change', 'oku fakatupu 'i he lahi 'etau ngaue'aki e lolo, 'coal' etc. 'Oku mau tui 'oku 'misleading' heni 'e he polokalama 'climate change' 'a 'etau fanau pea mo e kakai tokolahi 'o mamani. 'Oku mau tui ko e ngaahi fakatu'utamaki fkenatula na'e ngaohi pe 'ehe 'Otua ia 'a e mamani pea tuku mai kiai ke hoko 'i ha fa'ahinga feitu'u pe, 'i ha fa'ahinga taimi, ange pe ko e to 'a e 'uha 'i ha fa'ahinga taimi pe 'oku fie to ai. Na'aku lele atu ki Tukulalo he 2007, peau 'alu ki he ki'i matatahi na'aku fa'a kaukau mo va'inga ai he '50s & 60s'. Kuo pulia ia meihe anga maheni na'aku 'ilo, pea mahalo kuo laka hake he fute 50 'a hono kai 'ehe tahi ia 'a e fonua. Ko e anga fakaenatula ia hono fa'u 'e he 'Otua 'a e mamani. He 'oku mole atu 'a e fute 50 koia ka 'oku tupu hake ha mui'i fonua kehe ia 'i Tukulalo 'aki ha fute 5000. He 'ikai lava 'e he polokalama 'climate change' 'o faka'auha 'a mamani he 'oku 'ikai ke nau 'Otua. Na'e toki hoko ha fu'u mofuike 8+ hono malohi 'i Saute 'Amelika. Kohai na'ne ngaogi 'a e mofuike koia?, Kohai na'ane ngaohi 'a e ngaahi mo'unga afi ?, Kohai na'ane ngaohi 'a e ngaahi mo'unga mo e ngaahi tele'a ?. Kohai na'ane ngaohi 'a e ngaahi afaa & sunami etc. Faka'ulia atu pe kapau ko e fakatupu 'eni 'ehe tangata, ta kuo 'Otua e tangata ia 'o mafai ange ia 'ia Sihova.....SAIA.