Skip to main content

You are here

Talanga 'i he lea faka-Tonga

Too 'a e Mo'unga'i Tangata mo'oni 'o Tonga

Sydney, Australia

'Etita,

Kole ke u hufanga atu pe 'i he talamalu 'o e Fonua kae 'ataa ke u kau atu 'i he fiekaungaa mamahi 'i he too 'a e taha 'o e kau Mo'unga'i Tangata 'o Tonga, si'i Dr Hu'akavameiliku.

Kuo too e Tangata Poto, Fakapotopoto, Loto too, Fakatoo ki Lalo, Faka'apa'apa, Mamahi'i me'a, Falala'anga mo 'Apasia 'Otua, pea neongo ko e tangata poto ia mo ma'olunga pea lavame'a ka na'a ne lata pe ke faikava mo e kakai 'o e fonua 'i he Kalapu 'Ulutea 'i Loto Nuku'alofa. 'Oku ou tui kuo mea'i 'e Hou'eiki kae'uma'aa 'a e kakai kotoa pe 'a e Koloa mahu'inga ko'eni ne foaki 'e he 'Otua ma'a Tonga pea fakafeta'i kuo ne toe to'o atu, malo'ia aipe hono Huafa ma'oni'oni e.

'Oku ou kei manatu ki he ta'u 1970 tupu nai na'a ku kau 'i he mamakava 'i Falemasiva (Kalapu 'Ulutea ia 'i he 'aho ni.) ko e 'ilo kava 'o Ma'afu Tukui'aulahi (kuo pekia) pea huu ange ai 'a e tangata'eiki 'a Dr Hua'kavameiliku ko Ma'afu Kavaliku, 'oku fai 'a e feme'a'aki 'a e hou'eiki mo e kau tangata'eiki, pea pehe atu 'a Ma'afu Kavaliku "Ma'afu, leleange hoku 'uhiki 'ane efiafi ('uhinga kia Dr Langi Kavaliku.) 'o fakahoko ange kia te au kuo mokoi 'a e Tama Tu'i ke folau mo e kau Sipoti 'a Tonga ni ki tu'apule'anga ki he fe'auhi, pea ko'ene folau ko e fakafofonga 'o e Tu'i." pea pehee atu 'e he hou'eiki "pea haa?" Pehee mai Ma'afu Kavaliku "peau talaange ki he 'eku ki'i motu'a 'alu 'o fakafoki ki he Tu'i he 'ikai te ke folau koe ko hono fakafofonga." pea tokua na'e fehu'i ange 'e Langi kiai pe koehaa 'ene 'uhingaa, pea pe pehee ange leva 'e Ma'afu Kavaliku ki hono foha "'Oku ke 'ilo ko e fatongia ena ia 'o e Hou'eiki 'oku tokolahi pe 'a e fanau 'a e Hou'eiki ke nau me'a 'o fakafofonga 'a e Tu'i, ko kitautolu tu'a ko hotau vaivai'anga ena, ko e te'eki ai pe ke te ki'i ako 'o poto pea ma'u ha ki'i lakanga kuo pupula 'a e fo'i'ulu 'o paa, pea ngalo 'a hoto tufakanga totonu, 'alu 'o fakafoki he'e toe fili pe 'e he Tu'i ia hano fakafofonga mei he Hou'eiki."

Kaekehe 'ikai keu toe lave'i pe na'e fakafoki 'e Langi pe 'ikai, kau pehee loto pe 'i he talanoa 'a e tangata'eiki ni, pea ko e fielau 'a e fakakoloa 'e he 'Eiki 'a e Tangata'eiki ni mo hono foha, pea toe monuu'ia ai mo Tonga ko e fakahinga to'ongamo'ui 'Ilo'i Kita mo e Faka'apa'apa 'a ia kuou lave'i 'oku masiva 'ango'ango ai 'a Tonga he ngaahi 'aho ni. 'Io ko Dr Hu'akavameiliku ko e fua lelei mei he fu'u 'akau lelei.

'Oatu 'a e fie kaungaa mamahi kia Fuiva mo e fanau, pehe kia Popi mo e toenga 'o e famili. 'Ofa ke kei foaki nonga atu 'a e Ta'ehaamai pea ke ne si'i toka aa 'i he fiemalie 'a e 'Eiki.

Faka'apa'apa atu

Molumalu 'o Ha'angata

Soosoo Tuiivai

stuiivai [at] yahoo [dot] com [dot] au