You are here

Talanga 'i he lea faka-Tonga

'Oku lolotonga Temo a Tonga

USA

'Etita,

Ko e fa'ahinga talanoa eni 'oku lolotonga ngaue'aki 'e he kau feinga liliu' mo e si'i kakai 'oku havala mo puputu'u pe koeha koa' e totonu' (hee mei he mo'oni). Re: "'Ai ke 'uluaki temo a 'api pea toki temo 'a e pule'anga," "He 'ikai tali 'a e liliu ke 'uluaki Temokalati a 'api"

'Oku totonu ke mahino ki he kau feinga liliu' kuopau ke 'alu fakataha pe liliu 'a 'api' mo e liliu faka-sosiale. Ko e ngaahi maumau lahi kuo tau fehangahangai mo ia 'i Tonga pea pehe ki he ngaahi fonua kuo ohi 'e he tokolahi ko honau fonua mo'ui'anga 'oku tupu ia mei he fepakipaki 'a e to'onga mo'ui fo'ou mo e to'onga 'o e tupu hake 'i 'api. Kuo hoko faka'aho pe 'i 'Amelika e fana'i (tamate'i) pe 'e he Tonga e Tonga pea 'oku tupu eni mei he lahi ange taimi 'o e matu'a he fua e kavenga 'o honau ngaahi siasi mo e ngaahi kavenga kehe kehe he taimi 'oku nau tokanga'i ai 'enau fanau.

Ko e ngaahi moveuveu lahi kuo fehangahangai mo Tonga he lolotonga ni kuo 'osi fakamo'oni'i ko e tupu mei he ngaahi to'onga ohi mei he kakai nofo muli' mo 'enau fanau. Ko e kaiha'a mo e fakatau me'akona tapu mo e maumau 'o e 1611 ko e %100 ko e fanau nofo muli kuo fakafoki kinautolu ki Tonga kae nofo pe matu'a 'i muli pea ko e fanau 'e ni'ihi kuo movete matu'a kae haua holo pe fanau 'o fakakina'i e kakai 'o e fonua.

Ko e talanoa 'oku ha 'i 'olunga' 'oku na fenapasi pe ka kuopau ke mamalie 'a e feinga liliu' pea malohi ange 'a e tauhi fanau lelei' pea ka 'ikai pea ngaue'aki e founga 'a Hitila, Satamu, Kesutulo, ko e faka'auha e fie hia mo e fielahi.

Ko e palopalema lahi taha 'oku fehangahangai mo e pule'anga mo e kau feinga liliu ko e 'ikai malava 'e he 'ongo tafa'aki 'o tala ki he kakai 'oku lolotonga lele faka-temo e fonua pea fai ha ngaue 'e faa'utaha ai e fonua kae tuku e tau fefusi mo e fakafekiki noa'ia' he 'oku 'ikai lava ai he me'a. 'Oku totonu foki ke mahino ki he kakai 'o e fonua kuo fuoloa hono fakalele fonua' 'aki e founga Demo. Ko hono fakamo'oni'i 'eni, ko e PM mo 'ene kau 'ofisa fale'i ko e kau Demo kotoa pea ko e natula kotoa pe eni 'o 'enau tui' 'oku fakalele 'aki e fonua' he lolotonga.

Kuo taimi ke tuku hono tengihia e Tama Tu'i he 'oku 'ikai koia 'oku ne fakalele e fonua ka koe PM mo 'ene kakai kuo ne fili', 'a ia 'oku totonu ke mahino kihe kakai 'oe fonua' 'oku ngaue fakataha pe pule'anga lolotonga moe kau Demo he

'oku kei memipa kakato pe kau tama ko 'eni 'i he Demo, malie! 'Oku ou kole atu ke takitaha foki ki hono 'api 'o fakalelei'i pea toki foki mai 'o ako'i e kakai kehe kenau liliu. Mou 'ofa mai kau ngaue fakapule'anga 'o tuku e kaiha'a', 'ae 'alu noa'ia holo pe ta'e fai ha ngaue' he 'aho kotoa kae kei

vahe pe, pea kihe ngaahi potungaue 'oku nau tanaki pa'anga, mou 'ofa mai tuku e faka'ai'ai e kakai ke totongi kimoutolu kae mono lalo e faifatongia he koe me'a ia 'oku masiva ai e fonua' koe lahi ange tanakai ki homou kato' he me'a 'oku tanaki ma'ae fonua, malie Tonga!

Siosiua Moimoiangaha

Joshua [dot] Nehasi [at] AlaskaAir [dot] com