You are here

Talanga 'i he lea faka-Tonga

'Oku ou loto mamahi lahi

'Aokalani, Nu'usila

Etita,

Ko 'eku toki ma'u faingamalie eni ke lau e tohi 'a e motu'a Tonga nofo Senee o fekau'aki mo e me'a koia ne longoa'a noa'ia ki ai 'i he'ene tohi pea ko 'eku vakai ki ai 'oku anga pehe ni. 'Oku ne tala kitu'a 'a e ngaahi me'a ko'eni ki he'etau vakai atu kihe kakano 'o 'ene tohi. 'Oku fu'u fiepoto, fu'u ta'e 'uhinga, fakamatatu'a, fakatupu'ita mo fakalanga mamahi kia kitautolu lolotonga koia e taimi faingata'a koia 'oku tauanga'a ai 'a e Fonua. 'E matapule na'a tau 'i Mala'e Kula kotoa lolotonga e Polokalama 'o e Telio, pea mahalo na'aku fokoutua ofi ange au 'iate koe. 'Oku tatau pe moia kihe Telio 'o Kuini Salote.

Kuou tui pe 'Inoke mahalo na'ake ta'u 12 pe ta'u 13 lolotonga koia e taimi telio 'o Kuini Salote. 'Ikai ngata ai, 'oku 'ikai te u 'ilo pe na'a ke kei 'i Ha'apai pe kuo ke hiki mai ki Tongatapu 'ihe taimi ko'eni. Kaikehe, 'oku 'ikai ko e poini mahu'inga ia pe na'a te fokoutua 'i Mala'e Kula pe sio TV 'i NZ ni, Aust, pe US pe 'i Tonga pe 'i Ha'apai. Ka oku ou tui ko e fananga 'oku ke feinga ke mau tui ki ai 'oku 'ikai ke u tui 'oku 'i ai ha'ane momo'i mo'oni 'e taha te tau lava ai ke fakamo'oni'i ai e ngaahi me'a 'oku ke feinga ki ai. Na'a faifai pea hange ko ho'o mou kautama fananga 'oku fakaoli 'aki heni. 'Ikai ngata ai ka 'oku ne toe 'omi mo e fa'ahinga ongo mo e fakakaukau ko'eni 'o fekau'aki mo ho'o faitohi ko'eni 'i he anga 'o 'eku fakakaukau fakaeau. 'Oku ke:

1. Fu'u Fiepoto kuo lahi.

2. Fu'u 'Afungi kuo lahi

3. Fu'u Ta'e'ilo ki he ngaahi fatongia 'o Lauaki mo e kau Nima Tapu.

4. Fu'u anga Ta'efaka'apa'apa kuo lahi.

5. Fu'u Ta'e 'iloi' koe pea mo ho'o tu'unga pea mo e,

6. Fu'u Ta'e mingao mo fakatupu'ita.

'Inoke kataki ka 'oku ke loto keke fie 'ilo kiha hisitolia 'o e Ha'a Tu'i, Hou'eiki pea moha ngaahi fatongia 'o e kau Nima Tapu 'i ha hoko ha fa'ahinga fatongia 'o hange koia ne tau situ'a mei ai pea ke kataki 'o fetu'utaki ki he 'Ofisi Palasi he koia pe taha 'a e feitu'u totonu 'oku nau tauhi ai e ngaahi lekooti totonu pea mo e tala tuku fakaholo 'o e ngaahi fatongia toputapu ni.

Mo'oni e lau "ketau tuku koaa e vaka katau kakau". Ikai ngata ai fu'u lahi e fakafekiki he fanga kii' me'a kehekehe he tala hotau Fonua ko ho'o mou feinga ke dictate o fakatatau ki ho'omou fakamuna 'oku fai. Kuo u kole atu Tuku e fanga kii' fiepoto ia mo feinga ke taki hala'i e kakai kihe fanga ki'i fananga mo e fakamuna 'oku mou lolotonga fai 'i Senee na pea mo e fanga kii' 'ilo faka-faikava Tonga 'oku talaangai' mo mou fai he 'oku fakaoli

'aupito ia.

'Oku ou kole atu keke Kataki 'o alu aa 'o fai ha ngaue 'oku 'aonga na'a mou mate vaivai pe he fakamuna mo taki halai' e kakai.

Malo 'aupito,

Soane Na'a

v [dot] tiseli [at] xtra [dot] co [dot] nz