'Etita,
'Oku ou poupou ki he takeover ko'eni 'e he puleanga 'a e 'akapulu 'i Tonga kae tuku ki he Minisita Pa'anga, Afualo Matoto ke ne tataki 'etau teuteu ki he World Cup 'o e 2011. Ko e ngaahi uhinga eni.
1. Ko e minisita koeni ko e faifekau pea na'e 'akapulu, fakamaau 'akapulu pea kau 'I he komiti 'akapulu 'I he taimi ne lele lelei ai e 'akapulu 'i hotau fonua. Ko 'ene taukei fakapa'anga 'e tokoni lahi ke ta'ofi e ngauehalaaki e pa'anga 'oku tokoni mai 'aki 'ehe IRB kuo tau valau ai he ngaahi tau kuo hili. Kuo lahi e fakafa'afa'ahi mo e lau e komiti kehekehe kae tuku e me'a mahuinga ko 'etau sio atu ki he 2011.
2. 'Oku fiema'u e involvement 'a e puleanga 'i hano toe fai ha kole ki he IRB ke tukuange mai 'etau kau va'inga Tonga mei he ngaahi fonua muli tautautefito ki Nu'usila mo 'Aositelelia ke fakafofonga'i kitautolu kapau 'oku 'ikai fili kinautolu ki he All Blacks pe ko e Wallabies. 'Oku kau heni hono faka'efihia'i kinautolu oku vainga he super 14 'aki 'a e ngaahi contracts 'e 'ikai ke nau lava 'o va'inga ma'a honau takitaha fonua. Ne 'ikai tali e kole ni kimu'a atu koe'uhi ne poupou mai 'a e ngaahi fonua 'o e Northern Hemisphere ka ko Nu'usila mo 'Aositelelia ne vaivai 'aupito 'ena tokoni 'I he 'uhinga 'oku mahino 'aupito kia kitautolu. 'Oku tonu ke tau kole fakataha mo Fisi pea mo Ha'amoa 'I he level fakapuleanga he ko 'etau 'uluaki kole ne 'ikai fefeka hono fakafofonga'i kitautolu he level fakakomiti 'akapulu pe ia 'a ia ne fakafofonga'i ai kitautolu mei he Pasifiki 'e he fakafofonga mei he komiti 'akapulu 'a Haamoa. Ko e palemia o Ha'amoa mo e taki 'o Fisi 'oku na fakatou taki 'i he'enau komiti 'akapulu takitaha pea 'e mahu'inga ke tau feinga fakataha mo e ongo pule'anga ni he 'oku na 'I he tu'unga tatau pe mo Tonga ni. 'Oku mahino pe 'oku tau feinga taautaha ki he'ene takitaha lelei he kuo holomui a Haamoa mei he concept 'o e timi 'a e pasifiki (Pacific Islands rugby alliance) kae toe pe eni a Tonga mo Fsi pea 'oku taepau 'ene tu'u k he kaha'u.
3. Ne alea'i lahi 'aupito pe kohai e tau fakaava he World Cup 'o e 2011. Ne pehe ke 'oange ki South Africa ko e hau pea pehe ke tau a Falanise mo e All Blacks pea nau lototaha ke 'oange ma'ae 'Ikale Tahi kena fepaki mo e All Blacks. Ko e tau ko'eni 'oku fakahisitolia kia kitaua Tonga pea 'oku tonu ke tau feinga fakafonua ke ma'u e leleitaha ke fakafofonga'i kitautolu. Ne kau e tokolahi hotau kainga 'i NZ 'i hono fakakaukaui ke foaki mai e tau mahu'inga koeni ma'a kitautolu.
4. Ko e world cup 'aki eni 'e 5 'etau kau atu ki ai 'a ia ko e 1987, 1995, 1999, 2003 pea moe 2007. Ne 'ikai ha malohi he 1987 pea mo e 2003. Ne tau malohi 'I he Ivory Coast 'I he 1995 pea mo 'Itali 'I he 1999. Ne tau fiefia kotoa he ola 'o e feinga 'o e 2007 'o tau malohi 'i Ha'amoa mo 'Amelika. 'I he ngaahi feinga kotoa koeni ne tau ngata kotoa pe 'I he fe'auhi fakakulupu pe. Ne au a Fisi ki he quarterfinals 'o e 1987 pea mo e 2007 pea ko Ha'amoa ne au kihe quarterfinals 'o e 1991 mo e 1995. Ne fakatou a'u 'ae ongo fonua ni ki he playoff ki he quarterfinals 'o e 1999. Ko hotau faingamalie eni he 'oku mahino 'e lahi hotau kau poupou pea 'oku tonu ke tau ngaue malohi kiai. 'Oku fiemau ke tau malohi 'I ha taha 'o e ngahi fonua malohi he 'akapulu (Tier one) katau hu ki he quarterfinal. Ko e ongo fonua malohi 'i he'etau pool ko Nu'usila mo Falanise. 'E 'ikai fai ha taetoka'i 'o 'Amelika mo e fonua mei Asia 'oku tau kulupu fakataha ka ko Falanise ko 'etau taketi ia ketau malohi ai. Kuo tau 'osi malohi 'i Falanise 'i Tonga pea 'oku malava 'a e me'a kotoa kapau tetau lotu mo ngaue lahi ki ai.
5. 'Oku 'oatu 'a e kole ki he Tonga kotoa ke tau poupou ki he feinga ko'eni 'a e pule'anga ke fakalele'i 'a e 'akapulu 'i hotau ki'i fonua ni. 'Oku lahi 'a e ngaahi issues mahu'inga te u toki lave atu kiai 'amui fekauaki mo e 'akapulu ketau ki'i vahevahe ka te u lele o fai ha ki'i 'iate ke ma'u haaku totongi ke u 'i Eden Park 'I he 'aho 9 'o Sepitema 'o e 2011 ke u sio tonu fakataha mo e lau miliona 'I he tapa kehekehe 'o mamani hono taa'i mai 'e he All Blacks 'a 'enau Haka kae ta mai 'a e Sipitau 'a e 'Otu Felenite 'e he kau to'a 'o e 'Ikale Tahi.
Faka'apa'apa atu mo e 'ofa lahi
matatoluatupou
