Lea Tohi 'a 'Amipasitoa Liu Weimin he'ene tu'uta mai
'Oku fakafiefia mo'oni kiate au 'a 'eku hoko ko e 'Amipasitoa pe Talafekau Mafai Kakato hono hiva (9) 'o e Lepapulika 'o e Kakai 'o Siaina ki he Pule'anga 'o Tonga, 'a ia 'oku 'iloa ko e 'Otumotu Anga'ofa.
'Oku ou fie fakahā heni 'eku hounga'ia mo e ongo'i fakafeta'i ki he ngaahi kaungāme'a mei he tapa kotoa pe 'o e mo'ui, kuo mou tokanga mo poupou mai ki he langa hake 'o e vā 'o Siaina mo Tonga.
'Oku ou fakafofonga'i atu 'a e Pule'anga Siaina, pehē ki he 'Ofisi 'Amipasitoa 'i Tonga, 'i he faingamālie ko 'eni ke 'oatu ai 'eku talamonū ki he Tu'í mo hono Falé, ki he Pule'angá, ki he Fale Aleá, mo e kakai 'o Tonga, pehē foki ki he komiuniti Siaina 'i Tonga.
Ko e fonua faka'ofo'ofa 'a Tonga, ko e mata'itofe ia 'o e Pasifikí, mo hono hisitolia koloa'ia, 'ātakai faka'ofo'ofa, mo e kakai anga'ofa. Talu e fokotu'u e vā fakatipilometika 'o Siaina mo Tonga 'i he 1998, mo e fakalakalaka aipē kimu'a.
'I Ma'asi 2018, na'e ha'ele ai 'a 'Ene 'Afio Tupou VI ki Siaina, 'o ne fe'iloaki ai mo fakahoko e ngaahi felotoi lelei mo Palesiteni Xi Jinping 'o Siaina, 'o fa'u mei ai e halanga ki he kaha'ú 'i he vā 'a e ongo fonuá.
'I Novema 2018, na'e fakatoka ai 'a e founga ngāue kakato ki he tauhi e vā 'o Siaina mo Tonga 'a ia ko e fengāue'aki ki he langa fakalakalaka mo e kaungā fefaka'apa'apa'aki. 'I he tataki ko ia 'o e foungā ngāué, 'oku fai ai e felotoi ke hokohoko atu hono langa e vā 'o fakatatau ki he tefito'i mo'oni ko ia fekau'aki mo ha Siaina 'oku Taha pē! Pea 'oku ne toe fakaloloto'i heni 'a e fefalala'aki fakapolitikale mo fekumi ki ha ola 'o e fengāue'aki he ngaahi mala'e kehekehe, 'a ia te ne 'omai ai e monū ki he kakai 'o e ongo fonuá mo 'omai ai e melino, ma'uma'uluta mo e langa fakalakalaka fakafeitu'u.
Ko Siaina mo Tonga 'oku na tu'u 'i he feitu'u 'Esia-Pasifiki mo e ngaahi fonua langa fakalakalaka. Pea neongo e ngaahi liliu 'i he tu'u fakamamani lahi, kā ko e ongo fonuá kuo na hoko ko ha kaungāme'a lelei, pea tauhi hona vā 'aki e faitotonu mo e fefaka'apa'apa'aki, fakahoa ngāue lelei, pea 'oku na fekumi ki he langa hake mo e lelei 'a e ongo fonua, hangē pe ha ongo tautehina 'oku na fe'ilongaki mo feako'aki.
'E hokohoko atu aipē 'a e hakeaki'i 'e Siaina 'a e polisí 'o e “tefito'i mo'oni'i me'a 'e fā” 'a ia 'oku makatu'unga ai e fengūe'aki mo e ngaahi fonua 'o e Pasifikí, kau ai a Tonga, ko e ngaahi tefito'i mo'oni 'eni 'o e fefaka'apa'apa, fefale'i'aki, fengāue'aki ke fakatou ikuna, 'ata kitu'a mo e fakafekau'aki.
Te mau fakaivi'i 'a e fengāue'aki ki he fokotu'u ko ia ko e Belt and Road Initiative, ko e Langa Fakalakalaka Fakamamani Lahi, mo e Taumu'a Ngaue 2050 ki he Konitineniti Blue Pasifiki. Pea 'e toe fakaivi'i heni e fengaue'aki 'a Siaina mo e ngaahi fonua 'otu motu, ke ma'u monū mei ai ki he kakai 'o e ngaahi fonua pea taukave'i ai 'a e langa fakalakalaka mo e fakaivi'i 'o e ngaahi fonua 'otu motu.
Ko e ta'u ni 'oku hoko ai 'a e ta'u 75 'o e fatu fonua 'o e Lepapulika 'o e Kakai 'o Siaina, pea 'e fakahoko ai 'i Tonga ni 'a e Fakataha hono 53 'o e kau taki 'o e Pasifiki pe ko e Pacific Islands Forum Leaders Meeting.
'Oku ou ongo'i mo'oni 'a e langilangi makehe 'i he'eku hoko ko a 'Amipasitoa Siaina ki Tonga he taimi ko 'eni, pea 'oku ou ongo'i 'a e mafatukituki 'o e fatongia kuo 'omai kiate au. He 'ikai ke tuku ha ivi he feinga hoku leleitaha ke fengāue'aki mo e kakai 'o Tonga mei he tapa kotoa pe 'o e mo'ui, ke fakaivi'i e ngaahi makatu'unga 'oku tauhi'aki hotau vā, langa hake tu'unga lelei mo maau 'o 'etau fengāue'aki, fakalaka kimu'a e fakafetongi'aki kakai mo e anga fakafonuá, pea ke toe fakafālahiange e fengāue'aki mo e fetauhi'aki ke kau lelei ki he ongo fonuá mo hona kakai.
Fakatauange ke tau fengāue'aki fakataha ke kamata ai ha vahe fo'ou 'i ha founga fakahoa ngāue kakato, pea ke langa ke toe vāofi ange komiuniti mo ha kaha'u ki he monū fakakātoa 'a Siaina mo e ngaahi fonua 'o e Pasifikí.
Liu Weimin
'Amipasitoa mo e Talafekau Mafai Kakato
'a Siaina ki he Pule'anga Tongá
--
