You are here

Talanga 'i he lea faka-Tonga

Tonga mo e kaha'u

Alaska, USA

'Etita,

'Oku 'oatu ha fakamalo loto hounga mo'oni mei he famili mo e kainga Tonga 'oku mau fokoutua he tumutumu 'o e kolope, State of Alaska, USA ko e ngaahi 'Imisi faka'ofo'ofa mo Faka'ei'eiki kuo ke tuku mai he ngalue'a 'o mau 'inaisi ai lolotonga 'o e taalolo 'a e Tonga kotoa he fakamasiva kuo hoko he 'Otu Motu Anga'ofa (Tonga).

'I he 'aho na'e Hala ai e Tama Tu'i ko Tupou IV kuo Ungafonua' na'e hange ha'ane taataanaki e Tonga kotoa pe mei he Hahake ki he Hihifo pea mei he Tokelau ki he Tonga pea ha'i kafa taha e Tangata mo e Fefine Tonga kotoa pe pea aveave e tokotaha kotoa pe 'o hange ha "masalu ngaue" pea ha ia 'i hono Fata 'e Tonga 'a e Tofi'a fakakoloa mei Langi 'i hono Faka-Ha'ele faka'osi ki Mo'unga pea hange koia na'e Folofola ki ai a Tupou I 'i he Senituli kuo maliu atu'.

'I he 'aho ni kuo fakaha' 'e he Tonga kotoa 'a 'enau faka'apa'apa ki he La'a' kuo Too 'aki e tukulolo pea 'i he taimi tatau pe kuo Hopo hake e La'a' fo'ou 'o e 'Otu Felenite pea kuo ne toe fakakakato e Fono 'i hono Panga'i lolotonga e fokoutua e matu'a ko e fakahaa 'enau fie pikipikihama ki he fatongia 'o Tonga kuo Fakatoka'. 'I he mamata ki he kaha'u 'o Tonga 'i he Taumafa Kava 'o e Pangai 'o 'Ene 'Afio Siaosi Tupou V 'oku fakamahino 'e kei hokohoko pe 'a e Visone 'a Tupou 'Uluaki "Ko e 'Otua mo Tonga ko Hoku Tofi'a."

'Oku 'oatu ki he Pule 'o e Matangi Tonga 'a e fakamalo ko hono ngaue'i mo fakamo'oni'i kuo tu'uta a Tonga ki he Vavaa' 'i tufaki ki mamani 'a e ngaahi Hisitolia 'o hange tofu pe koia na'e faka'inasi ki Mamanai katoa 'e Ta'ahine Kuini Salote Tupou III 'i he Hilifaki Kalauni 'o e Kuini Pilitania. Ko e ngaahi 'Imisi 'o e Taumafa Kava, 'oku ne toe 'omai 'a e tu'unga ma'olunga mo kafakafa kuo a'usia 'e Tonga 'i he lolotonga' pea mo ia 'oku hanga mai mei he kaha'u'.

'I he faingamalie kuo te lave ai mo hoto ki'i famili he ngaahi 'ahoni 'oku 'i ai 'a e manatu ki he ngaahi visone ne fakakoloa 'aki 'e he La'a kuo Ungafonua, 'a Tonga kotoa ke folau e Tangata mo Fefine ki muli pea ako ke 'api tukuhau 'aki e 'Atamai he na'a ne 'Afio'i 'a e si'isi'i e kelekele ke vahevahe tatau ai e Tonga kotoa.

'Ofa hoto loto ki he 'Otufelenite

'Otu anga'ofa ko si'eku pele

He 'ikai ke ngalo pe ngalo nai 'afe

Kei kapa si'i Lupe mo e Lou'olive'

"Kava Kuo Heka"

Siosaia Moimoiangaha