‘Etita,
Fakamolemole kae fai atu ha tasilisili he funga e kei tala’a he tukunga kuo a’u kiai hotau ki’i fonua. ‘Oku ‘uhinga e lave he fakatatau ki he ngaahi fakamatala kuo ma’u mo fakapapau’i hono falala’anga. Kiate au, maloo pe e ngaue lahi, ka ko e toki a’u eni hotau Fale Alea kiha tu’unga maaulalo talu e Valungofulu tupu ‘a ia na’ane fakatupunga e hu mai ‘a ‘Akilisi Pohiva ki he Fale Alea. Na’e ‘ikai fai ha tokanga ia he ‘aho koia ki he Pule’anga. He na’e kei fili pe ‘ehe Tu’i ia e kau Minisita. Ko e ngaahi to’onga ngaue pe ‘a e Fale Alea na’e nofo kiai e tokanga he ’aho koia.
Ko e ‘aho ni, ko e palopalema ‘oku e’a mai ki he fonua ko hono Pule’anga, ha tu’unga ‘oku fehu’ia lahi e makatu’unga faka-Lao mo faka-Konisitutone ‘ene ngaue. ‘Oku kanoni ‘aki e Palopalema ‘a e Pule’anga ‘a e ‘ikai ke lava e Fale Alea ke fakahoko maau hono fatongia ‘o pehe ni.
Na’e iai e Lipooti Atita ‘e ua oku pehe ni hono ngalutuku: Uluaki, oku ‘iai e $74m ‘oku ‘ikai ma’u ha fakamatala ki hono ngaue’aki. Ua, koe ngaahi ngaue ta’e faka-Lao moha fakamatala pau kihe ola ‘o e ngaahi fakamole. Oku toe fakaloloma ange ‘a e too tonu mei he Palemia o e fonua hono fakalaloa’i e ngaue maumau lao ko eni. Aki e lea mei he taimi kihe taimi ke tuku fakatafa’aki e Lao kae fakahoko e me’a oku loto ia kiai. Tala ‘e he Minisita o pehe ‘oku fakatuai e muimui kihe founga ngaue totonu hono ngaue’aki e pa’anga ‘a e fonua. A eni ia kuo ho’ata mai he ngaahi Lipooti Atita kuou lave iloa katoa kiai.
Ko e ta’emaau faka-pa’anga eni ‘I he fonua ‘0ku ikai toe lava ‘e hono Pule’anga o fua e fakamole ki he’ene ngaahi Potungaue tefito, hange ko e Ako mo e Mo’ui. ‘O ui fakangali lelei ko e Budget Support. He ‘ikai teu toe lave heni ki he tokoni ‘i he tapa keheke. Ka ‘oku hange ‘oku ikai ke mafatukituki ki he Fale Alea mo e Pulu’anga ia e ngaahi ngaue ta’e fakapotopoto pea e lava lelei ‘o tuhu ki he ngaue kaakaa ki he pa’anga ‘a e fonua. Pea ko e ngaahi to’onga eni kuo kamata ke lave kiai e kau faiongoongo mei he ngaahi fonua muli ‘oku nau tokoni’i kitautolu ko e “leech”. Pea ‘oku nau ongo’i e nautolu ko e pa’anga mole no’ia honau fonua pehe ki he’enau tukuhau.
Ka na’aku pehee ‘e au ko e ngaahi ngaue hala mo e ta’etokanga koeni ‘e mahu’inga faufaua ki hotau Fale Alea. ‘Ikai, mahu’inga ange ‘enau o ‘akinautolu ‘o maloloo hano fakatonutonu mo fai ha ngaue pau ki he Palopalema lahi taha kuo tofanga ai hotau fonua he ta’u nai ‘e teau kuo tau fononga mai ai. Ka mou tapuni ‘aki e FAKAKAUKAU KE TALI PE ‘E HE FALE ALEA E LIPOOTI ‘A E ‘ATITA. Kau Fale Alea, KO HO’OMOU TALI E LIPOOTI ‘ikai ko hono tatau ia mo ho’omou pehee ‘OKU MO’ONI E LIPOOTI. Kapau koia, ko e tali atu ‘a e fonua ia KOEHA LEVA HO’O MOU ME’A E FAI KIAI? ‘A ia ko ho’omou tali ke toe o atu e kakai na’a nau fili kimoutolu ‘o fai ho’omou ngaue, KA KO E HA HO’OMOU NGAUE ‘AMOUTOLU ‘OKU MOU VAHE AI E PA’ANGA ‘A E FONUA. Tatau tofu pe eni mo ho’omou pehe atu ki he Kapineti mo e PM, mou hoko atu pe he ngaue ta’e Faka-lao mo Ta’e-Faka-Konisitutone mo toho ‘etau vahe Kilisimasi ka tau toki sio he ta’u fo’ou ki he palopalema ‘a e fonua.
Toki hoko atu
‘Inoke Fotu Hu’akau
