You are here

Talanga 'i he lea faka-Tonga

Longolong'aevalu

Rotorua,New Zealand

Etita,

'Oku ou kole keu hufanga he fakatapu kau toe lave atu mu'a kihe tali 'a Lonolono'aevalu kihe 'eku tohi. Mahalo pe 'oku to ho'o fakamamafa kihe fakahouhou'eiki. 'Oku 'ikai koe 'uhinga ia 'eku tohi kimu'a. 'Oku 'ikai te u fie lave au kihe ha'i ta'ovala he fakanofo 'o Vaha'i mo e ngaahi ouau fakalotofale mo fakaha'a 'a hou'eiki he na'e 'ikai paasi 'eku Tonga, 'aku he Higher Leaving. Na'e 'uhinga 'eku tohi 'aku kihe 'ikai fie to'ukupu 'aki 'e he ongo tama Pilinisi pe ko Pilinisesi Pilolevu mo e fanga 'alo 'o e Kuini 'a e fanga makapuna 'o e Tu'ipelehake pe ko hono fanga 'alo kihe ngaahi pisinisi 'oku nau taku ko 'enau ngaahi pisinisi lolotonga ko e resources (koloa) 'a e kakai 'o e fonua. Na'aku 'i Tonga he ta'u 'e taha 'ou fiema'u kapavali pea ko e fakahinohino ke u 'alu ki Lapaha 'o kumi meihe vali 'a e ongo tama 'a Siu'ilikiutapu. Na'aku foki mai ki Nu'usila ni 'oku lolotonga 'a e pulusi 'ihe ngaahi makasini 'a e lau miliona 'a e Pilinisesi 'oku ne lolotonga tanaki meihe Tongasat. Na'aku pehe loto pe, kapau 'oku 'ikai lave pe kau 'a e ongo tama 'a Siu'ilikutapu he pa'anga pea mo e pisinisi'i 'o e vava 'o e fonua pea fefe ai 'a lauvale. Pea na'e 'uhinga pehe 'eku tohi kapau 'oku loto 'a hou'eiki ke puke puke 'a e mafai 'o e fonua 'ia kinautolu 'o fakafou he ngaahi pisinisi pa'anga hange ko e Tongasat, Tonfon, 'uhila mo e vakapuna fakalotofonua pea nau fieto'ukupu 'aki 'a e Tu'ipelehake kuo pekia (tapu moia) pe ko e fanga makapuna 'o e Tu'ipelehake. Malie ai leva ho'o lave mai he Royal Tonga. Mahalo pe 'oku fu'u fuoloa 'etau fokoutua 'i mulini 'o 'ikai te tau lave'i totonu 'a e me'a na'e hoko kihe vaka.

Koe fakamatala 'eni 'ae tokotaha ngaue 'a e vaka, ki mu'a pea toki fakafoki(repossesed). Na'e tupu lelei pe 'a e vaka Royal tautefito kihe fepuna'aki fakalotofonua kae hanga hake 'a e Pilinisi Kalauni ia mo hono ngaahi feleni 'o fakangaue'i (employ) a'e fu'u Initia na'e 'ikai puli 'ae 'ikai consistent 'ene ngaue he kautaha 'e taha 'o tuku 'a e mole kae molemole mo'oni 'a e pa'anga 'a e fonua he fo'i laka koia. 'Ikai ngat ai kae fakamalohi'i ke ngaue'aki 'e he kakai 'a e vakapuna 'oku share ai 'a e Initia mo e Pilinisi.

'Oku kei longoa'a hotau fonua he 'uhila he 'ahoni ko hono to'ukupu 'aki 'ehe Pilinisi mo e fale 'o e Tu'i 'a e kakai 'oku nau kumi pe 'enau lelei 'anautolu kae 'ikai ko e fonua fakalukufua. Ko e 'uhinga ia 'oku ou poupou'i 'eau 'a e totonu ke fie to'ukupu 'aki 'ehe fale 'alo 'a e fanga makapuna 'o e Tu'ipelehake tautefito kihe ongo tama 'a Siu'ilikutapu he 'okuna lotu mo ako lelei. Tu'a 'ofa atu.

Fifita Toa.

mr_spindle [at] hotmail [dot] com