'Etita,

NA'E loloa ange 'a e taimi na'e fakamole 'ehe Falealea ki he tufa pa'anga koia ma'ae ngaahi vahenga fili, 'I he taimi koia na'a nau fai ai 'a e 'a'ahi fekau'aki mo e ngoue mo e toutai ki he vahefonua Vava'u ni.

Ko e ki'I fonua si'isi'I 'aupito 'a Tonga ni, pea 'oku totonu ke mea'I lelei 'aupito 'ehe hou'eiki Kapineti mo e kau Falealea 'a e ngaahi tefito'I fiema'u 'a e ngaahi vahefonua takitaha 'o tautautefito ki he ngoue mo e toutai.

Ko e toe fai koia 'a e fu'u fakamole noa'ia koia ki he 'a'ahi takai ki he ngaahi vahefonua, 'oku fu'u fakavalevale ia. He ko hono 'uhinga, ko e palopalema 'oku fekuki mo e kau ngoue mo e kau toutai 'oku 'ikai koha palopalema fo'ou eni, ka ko e palopalema tatau aipe talu eni mei he ta'u 'e 20 kuo hili.

Ko e tokolahi 'o e kau memipa 'I he Kapineti pea mo e Falealea na'a nau ngaue pe mo nofo 'I Tonga ni he ta'u 'e 20 kuo hili. Pea na'a mau fakakaukau ko ho'omou hu 'o Kapineti mo Falealea kuo mou 'osi mateuteu ke solova 'a e ngaahi palopalema koeni .

Ko e taha, koeha 'oku 'ikai ke mou kumi fale'I ai mei he kau taki CEO mo e kau ngaue 'I he ngaahi potungaue 'a e pule'anga pea mo e ngaahi ngaue'anga taautaha?

'Oku lahi 'a e ngaahi lipooti ngaue mo e ngaahi sitesitika falala'anga 'oku ma'u 'ehe pule'anga ke ngaue'aki ki hono fatu 'o e ngaahi tu'utu'uni ngaue ki he palani langa fakalakalaka faka'ekonimika 'o e fonua, 'o tautautefito ki he ngoue, toutai mo e takimamata.

Ko e anga 'eku vakai, ko e founga 'oku lolotonga fai 'aki 'a e ngaue 'oku fu'u ta'efakapolofesinale 'aupito. He ka 'osi 'a e ta'u 'e 4 'o e pule'anga koeni, 'e mate nguunguu 'a e tu'unga faka'ekonomika 'o e fonua ni. 'Oku fu'u lahi 'a e fakamatala mo e faka'amanaki, kae 'ikai ke fai mo fai ha me'a.

'Ofa ki he Kakai 'o Tonga

Paula K. Kava

paul [dot] kava [at] gmail [dot] com (mailto:paul [dot] kava [at] gmail [dot] com)