'Etita,

KATAKI kae fokotu'u atu e ki'i tohi ni fekau'aki mo e Headline "Ha me'a 'oku hoko mali 'o Fielakepa Li'aki 'a Nopele Fielakepa 'e hono mali"pehē ki he tohi 'i he peesi 2 'o e Taimi 'o Tonga Vol 22, Fika 21/Pulelulu 25 Mē, 2011.

'Oku mau fie fakahā heni 'a 'emau ongo'i faka'ofa'ia mo fakatumutumu 'i he ma'ulalo faufau kuo a'u ki ai 'a e LOTO mo e 'ATAMAI 'o e tokotaha ko ia kuo ne tohi 'a e article 'oku hā atu 'i 'olungaa pea pehē ki he Pule Lahi 'o e Pepa ni 'a ia foki kuo ne faka'atā pē ke fokotu'u e fakamatala ko enii 'i he'enau Nusipepa.

Ko e fakamatala kuo mou tuku mai ni, 'oku 'ikai taau ia pe tuha ke tatala 'i ha Nusipepa, kau ai e Taimi 'o Tongaa, he ko e me'a fakafo'ituitui pe ia 'a e Nopelee. 'Oku 'ikai ha'ane kākunga ki he fakalele 'o hotau Pule'angaa- 'o hangē ia kuo hanga 'e he Nopele ni 'o 'omai ha tu'utamaki ki Tonga? Pe kuo hoko ha fu'u mole mei he pa'anga mohe 'a e Fonuaa tu'unga he'ene malii - molekemama'o! Pea ko e hā ai tokua 'a e 'uhinga mā'olunga kuo mou tohi ai e fakamatala ni 'o tuku mai ki he mātanga?

He toki tu'unga fakamamahi eni kuo a'u ki ai e journalism 'a e Tongaa, 'i Tonga, 'i he 'aho ni. Neongo 'oku fai pehē mo mamani lahi, KA, 'e 'ikai te tau fā'itaki ki ai he 'oku kei maloulau mo talamuka pē 'etau ngaahi values - fe'ofa'aki, feongo'i'aki, loto toka'i mo faka'apa'apa.

'I he'emau vakai atuu ki he fa'u fakamatala kuo mou tuku maii: 'oku utua mai 'a e fa'ahinga havala mo fiekaia pa'anga 'oku ngāue'aki 'e he kakai 'oku nau 'tuaka' 'i he media he ngaahi 'aho ni he'enau mafaifai hono hakili hake ngaahi me'a fakafo'ituituii (hangē ko e me'a ni), ke kumi ai 'ene tupu fakapisinisi!

He kuo fefē fau si'omou masiva fakapa'angaa - ke 'ufikaua ai homou lotoo mo e 'atamaii 'o mou hanga hake ai ke to'inevea e tūkunga 'oku 'i ai e mali 'a e Nopelee? 'Ikai 'oku mou kui fakalaumālie mo faka'atamai? Hā ia ho'omou hanganaki 'utufaki 'a e kau lau nusipepaa he founga ko enaa! Tuku ā foki hono fafanga 'a e fa'ahinga u'a fieme'a fakatu'utamaki ko enaa ke tupu tafu'ufu'u he loto mo e 'atamai 'o e kakai lau nusipepa kae ma'u ai e pa'angaa!

'Oku faingofua 'aupito ke toitoi e ngaahi loto 'o e kakai 'oku ngāue he media he ngaahi me'a 'oku nau 'a'auu - he neongo hono talamai ko e loto e kakaii ke fie'ilo tokua ki he me'a ko ē mo ē, kae hangē ko e lauu: Ko e fa'ahinga loto mo e 'atamai fefē 'oku 'i ha kakai (hangee ko e kau lau Taimi 'o Tongaa) kuo nau nofo'aki fie'ilo ki he me'a 'oku 'ikai te nau momo'i kau aii, hangē ko e mali 'a ha taha pea mo e uaifi 'o ha taha? Mo'oni pe leaa He toki kakai ta'eloto!! Ko e hā kuo mou loto ai ke 'ilo'i e me'a fakalotofale 'a e tangata mo e fefine 'oku 'ikai te mou kaunga ki aii? kae 'ikai ai te mou tokanga ki he me'a 'oku mou tauhii, 'aki ha'amou fuofua 'lama homou lotoo' he 'oku mei ai e ngaahi me'a 'oku 'asi 'i ho'omou mo'uii!

'E tuku fakakū 'etau fakakaukau kākā ke heliaki hono tafunaki hotau ngaahi loto ta'e'ofa mo ta'etoka'i? 'Oku fakae'a mai ho'omou tohi e article ko enii 'a e me'a ni: 'Oku honge poto 'a e fonuaa - 'oku 'ikai te tau ma'u ha loto poto! Tā ko e me'a eni 'oku totonu ke tau tangi ki ai 'i Tonga he ngaahi 'aho ni - tatau pe kakai 'oku nau tohi fakamatala mo fakalele nusipepaa pea mo e kau lau nusipepaa - Ke tau ako ke ma'u ha loto 'oku 'ofa mo ha loto poto!

Pea ko e 'uhinga ia 'emau tohi atu ko enii - ke fakahā atu ki he Kakai Lau Nusipepa kotoa, 'e 'ikai ke tau tuku ke tautakele 'a e loto kovi mo e loto 'oku 'ikai ma'u ha 'ofaa, 'i he'etau mo'uii!!

'Ai mu'a ke fotu mai 'i he'etau ngāue ha lelei - hangē ko ha ngaahi fakamatala mahino mo kakato fekau'aki mo e ngaahi fāliunga fakapolitikale 'oku ta'ota'omia mo manuminumi 'i he ngaahi policies 'oku fatu ngāue mei ai e fonuaa Ko e ngaahi me'a pehē ke mou mātu'aki tokanga ki aii!

Tu'a 'ofa atu

Johnny Grattan Vaea Taione

jgvtaione [at] gmail [dot] com ( jgvtaione [at] gmail [dot] com)