'Etita,

'OKU ha ngali longoa'a 'a e kaveinga fekau'aki mo e 'Ikale Tahi, ka kiate au 'oku 'I ai 'a e me'a mahu'inga 'oku mapuna faka-kalofiama hake ai. Pea hange ko e hua 'a e kau papalangi 'Where there is smoke, there is hope . . .' 'Oku 'I ai e 'amanaki lelei he kuo 'asi e kohu.

Ko e ki'i Kalofiama 'oku te fakatokanga'i atu ko e malava 'e he ki'i kohu kuo 'asi 'o fakatahataha'i 'a e fonua. 'E tatau ai pe ha toe faka'uhinga fakapoto, ka ko e mo'oni'i me'a kuo tau sio mata kotoa ki ai, kuo faitaha 'a e fonua 'I hono poupou'I 'o e 'Ikale Tahi. Kuo hoko 'a e fetokehekehe'aki 'a e Sea/CEO maloloo, kau memipa 'o e Poate mo e Faiako kene fakatahataha'i ai 'a e kakai 'o e fonua 'i mamani kotoa. 'Oku ha sino pe ia he mahiki 'a e laumalie fie poupou 'o e kakai he uike pe koeni 'e ua kuo tau fononga mai ai, pea kuo tanaki ai 'a e laumano pea 'e 'ikai ke u ofo ai ka a'u 'o kilu he ki'i vaha'a taimi si'isi'i pe koeni. Ko e me'a tatau 'oku hoko 'i Aotearoa ni, 'a e vave koia 'a e fakatahataha 'a e kakai pea mahiki ki 'olunga 'a e laumalie fie poupou 'o e Tonga kotoa 'o hange pe koia ne hoko he 2007. Ne toutou lele mai 'a e ngaahi feinga pa'anga 'i Nu'usila ni ko e poupou ki he 'Ikale Tahi, ka na'e fu'u fakaoli atu pea hange 'oku 'ikai mafana 'a e kakai ia ke kau kiai, pea 'oku ou tui ne hange pe ko e ngaahi feinga pa'anga 'i Tonga na he kuohili. Ka 'oku kehe 'a e talanoa ia 'o e 'aho ni, 'oku 'osi mateuteu 'a e Tonga kotoa ia heni ke tu'u 'o tokoni mo poupou 'i ha tafa'aki pe tenau ala kau kiai. 'Oku 'ikai toe fakahela uki ia he ko e Tonga ko hono mo'unga ko e Loto.

Koia ai tangata 'Isitolo Maka, ko e Helo koe 'o e 'aho ni. Kuo hoko ho'o faitu'utu'uni ke fakamolemole'i mo fakafoki mai 'a Nili Latu ki ho'o timi keke to'o ai 'a e 'a vahevahe na'a ne kei fakamomoko'i 'a e loto 'o e Tonga. He 'ikai lava 'e Nili ia 'o fai ha mana ke toe liliu ai 'a e ola 'o 'etau ngaahi feinga va'inga 'e kau ai. Ka kuo hoko ho'o faitu'utu'uni kia Nili keke fakatau'ataina'i 'a e fanau va'inga mei he ha'iha'isia na'a nau mo'ua ai he kei nofo 'aa vahevahe 'a e 'akapulu. Kuo hoko ho'o fa'itu'utu'uni keke fakatahataha'i ai 'a e fonua. Kuo lava ho fatongia 'ou pea 'e hiki koe 'ehe kakai Tonga ki 'olunga. Neongo 'a e lahi hono hoka taoa koe 'e he kau fakaanga, ka 'oku fakafolofola pe ia, he ko e 'aho ho valoki, ko e 'aho ia ho fakamo'ui.

'Oku te ongona he ngalu'ea mo e vahaope 'a e 'ikai ke kei fa'a tatali 'a e Kainga Tonga 'i Nu'suila ni ke fe'iloaki mo e Timi 'Ikale Tahi. Pea kuo ngatuu e Tonga kotoa he kuo longolongo tevolo 'a e 'amanaki tu'uta 'a e 'Ikale Tahi 'i 'Aokalani.

Talamonu atu ki he faiako mo hono kau tokoni mo e fanau va'inga hono kotoa pea pehee ki he kau 'ofisiale, fakatauange kemou ma'u ha ngaahi feinga va'inga fiefia he lolotonga 'a e fe'auhi. Koeha ha ola 'e a'u kiai ho'omou feinga pea 'oku ou tui 'e tali fiemalie kotoa pe ia 'e hotau kakai, he 'oku 'iloa 'a e Tonga 'i mamani he me'a ko e loto lelei vave . . . poupou! Mo'oni fau e sipitau mei Amerika Samoa, 'Ko e sipoti ke fakahaa'i hotau anga'i tangata, ikuna pe ikuna'i tetau kei fiefia pe…', he kuo Vaofi e Vamama'o, pea Taha 'a e Ua.

'Ofa atu Fau mo e Manatu Ma'u

Tofavaha

ffisiiahi [at] unitec [dot] ac [dot] nz