'Etita,

'OKU fu'u fakavalevale 'aupito 'a e fokotu'u fakalao koia 'a e Fakamaau'anga Lahi ke faka'ataa ki he Pangikee ke ne fakatau atu 'a e kelekele na'e malu'I 'aki ha noo, ke totongi 'aki ha noo 'oku 'ikai lava hano totongi fakafoki.

Kapau ko e faka'uhinga ia 'a e Fakamaau'anga Lahi ke 'oange 'a e totonu koia 'a e tokotaha ma'u'api ki hono kelekele 'I Tonga ni ma'ae Pangikee ke ne fakatau atu 'a e kelekele koia ke totongi 'aki 'ene noo, pea 'oku ou fokotu'u atu ke fa'u ha lao ke ta'ofi hono ngaue'aki 'a e kelekele ki hono malu'I 'aki 'a e noo pangikee.

Ko hono 'uhinga, 'e mole 'a e kelekele tukufakaholo 'o e ngaahi famili mo e Tangata'I Fonua Tonga.

Ko e kelekele na'e tuku ki he langi 'e he 'Uluaki Faa, ko e Kovinanite ia 'oku makatu'unga ai hotau Tonga, pea na'e fakatapui ia ke 'oua na'a faifai pea fakatau atu 'o tatau aipe pe ko hai.

Pea ko hoto Tangata'i Fonua Tonga 'oku makatu'unga 'i he kelekele tukufakaholo 'oku te fokoutua ai. Pea ka mole 'a e mata'ikoloa koia, pea 'oku 'ikai leva ke toe 'i ai hano mahu'inga 'ete hoko ko e Tangata'I Fonua Tonga. 'Io, 'oku 'ikai makatu'unga hoto Tangata'I Fonua Tonga 'I he lahi 'o e pa'anga 'oku te ma'u.

Ko e taha 'o e 'uhinga 'oku noo ai he pangikee, ko e 'ikai ke 'I ai ha'ate pa'anga ke fakahoko 'aki 'ete ngaue. Ka 'oku mole ke mama'o ha 'uhinga 'e taha ke hoko 'ete noo he pangkee ke mole kotoa ai hoto kelekele.

'Oku mou 'osi mea'I pe 'a e ngaahi famili kuo nau fakatau atu honau kelekele, ko e hau he faka'ofa honau hako mo e ngaahi to'utangata koia 'o e kaha'u. Pea ko e 'uhinga ia 'oku ou tui ai 'oku 'ikai ke totonu ke toe malu'I 'aki ha kelekele 'a e noo he pangikee, koe'uhi, 'oku 'ikai ko e 'ea lolotonga pe 'oku ne ma'u 'a e totonu ki he kelekele koia, ka 'oku kei 'I ai mo e ngaahi 'ea hoko 'I he hako mo e tukufakaholo 'o e famili – 'oku kei 'I ai mo 'enau totonu tatau ki he kelekele koia.

'Oku totonu ke ngata pe 'a e koloa malu'I 'o e noo he pangikee 'I he fale, me'alele mo e ngaahi koloa fakafo'ituitui 'a e tokotaha noo, 'o 'ikai kau ai 'a e kelekele. He ka 'ikai ke ta'ofi hono malu'I 'aki 'o e kelekele 'a e noo pangikee - 'e hanga 'ehe kakai tu'umalie 'o fakatau ma'ama'a 'a e kelekele mei he ngaahi pangikee, pea ko e toki a'usia leva ia 'e he kakai Tonga 'oku nofo 'I Tonga ni 'a e homeless mo e kai kapaveve (hufanga he fakatapu)

Kuo 'osi taa 'a e lango kei mama'o 'e Tupou 1. Tau ngaue'aki 'a e lango koia ke fakahake hotau vaka ki 'uta - he 'e ngoto he ta'au 'o e faliunga 'o e peau 'o taimi.

'Ofa He Kakai 'o TONGA.

Paula K. Kava

paul [dot] kava [at] gmail [dot] com