Koeha hono ngeli 'o e tali hangatonu [1]
Tuesday, February 9, 2010 - 12:12. Updated on Sunday, May 25, 2014 - 22:13.
'Etita
Kole atu mu'a kia Minisita 'Eseta Fusitu'a ke 'ofa mai 'o fai ha fakamatala fakapotopoto 'o fakatatau ki hono poto mo e taukei ngaue kuo ne ma'u. Ko 'ene 'ita he 'eke ange 'e he faiongoongo kiai felave'i mo e Kalauni 'o e Tu'i hono toe fakafoki ke fakangingila mei Pilitania, kapau ne ne fai mo ne 'oange 'a e tali totonu he 'ikai toe fiu 'eke 'e he faiongoongo mei muli ka ko e 'atunga ia 'enau heliaki mo e holi ke kofukofu'i e ngaahi fakamatala, kuopau ke vakili ia 'ehe taha faiongoongo he ko 'ene ngaue ia ke 'eke me'a 'oku 'ikai ke fakapapau'i mo 'eke me'a 'oku fakangalingali koe'uhi ka ne tuku atu he ongoongo 'a e mo'oni mo e totonu ki he kakai.
Koeha si'ano ngeli 'ene pehe atu ki he faiongoongo, 'io 'oku 'ave 'o fakangingila mei ai ka 'oku 'ikai keu ma'u ki hono totongi, pea 'osi, ka e toe tukituki 'a takai holo ia ke loloa.
Kuo fu'u fa'a lahi foki 'ene hanga 'o toe fa'a 'ekea mo ne pule'i 'e ia 'a e founga faka'eke'eke 'a e kau faiongoongo, 'ikai mu'a ke malolo pe ia hono sea 'o tali fehu'i 'ata'ataa 'oua toe holi ia ke pule'i mai e me'a ne ako kiai e kauleka faiongongo, he kapau 'e tuku atu ke ha'u ia 'o faiongoongo ka e me'a ha leka faiongoongo ia hono sea, 'ikai ko e lahi taha 'ene holi ke 'eke me'a kotoa koe'uhi ka e tonu 'ene fakamatala.
Na'a ku fanongo tonu 'i Tonga na he letioo he'e ne fua fakamatala mai mei Ha'apai koaa pe ko Vava'u he taimi ne si'i ngoto ai e Ashika, ko 'ene lea mai he letio 'o fua fakamalo ia ki he si'i kainga ne nau o ange mo e fu'u haka 'ufi 'o 'oange ma'ana mo e kau tama ne nau folau ke tali e si'i kakai ne nau hao hake. Kuo 'osi ai 'eku tumu, tuku telinga atu kimautolu pe 'oku fefe famili 'o e kakai koeni, lele mai ia he haka 'ufi 'amio ne tali'aki kinautolu. Sioange kiai, 'oku 'ikai ha taha faiongoongo ia tene 'ohofi atu ia felave'i mo e talitali haka 'ufi, koe'uhi he ko 'ene fakamatala mai ia e me'a totonu 'oku hoko, pea nounou mo mahino.
Ko e tokolahi 'o e kau taki 'i Tonga kuo nau fepahia'aki he folau mai ki muli ni pea kuo nau taukei he founga 'o e 'eke 'a e faiongoongo 'i muli, ka e holi eni ia ke 'eke atu 'i Tonga pea holi leva ia ke piko'i mio'i pea faka'ofa ai pe si'i kau faiongongo 'i Tonga he 'ikai ke nau lava 'o 'eke totonu ha fehu'i koe'uhi he ko e me'a fakatupu taufehi'a ia ki he leka faiongoongo koia pea hoko atu mo e 'akahi e tama koia mei he ngaue. Kuo u kole atu, ki he kau taki koia 'oku nau holi nautolu ke nau toe hoko ko e faiongoongo, me'a pe ho sea 'o ha'u 'o fakaava e ngaahi fakataha he ko ho langilangi ena keke me'a 'o fakaava mo lea ha fa'ahinga katoanga, tuku pe kau faiongoongo ia he ko si'o nau fe'unga pe ia ke nau 'eke pea ko ho nau langilangi pe ko e 'eke'eke mo e fehu'ia he ko e me'a ia ne ako ia kiai pea ko e me'a ia 'oku ma'u ai 'ene fo'i ma ke si'i kai mo hono famili.
'Ofa atu
Faletonga