Tu'i mo e Pule'anga ke na fakahoko 'a e liliu [1]
Tuesday, December 19, 2006 - 16:39. Updated on Tuesday, January 27, 2015 - 14:33.
'Etita,
Fakamalo atu he fakama'opo'opo ne fai 'e he kau ngaue ki he ngaahi me'a ne hoko 'o tau toki a'u ai ki he 16/11. Kataki pe kau ki'i lave atu ki ha ki'i me'a 'e tolu ne u kei talafili ai talu mei he ngaahi uike koia ki mu'a pea a'u mai ai pe ki he 16/11, 'a ia 'oku maau hono 'omai he kolomu koeni ho'o website. Ko e ngaahi taimi eni na'e lava ke 'omi 'e he tv tonga 'a e ngaahi 'ata mei he feme'a'aki 'a e Falealea.
1. Ko e laka (protest march) koia mei he OBN ki Pangai Si'i, na'e makatu'unga he fakaha 'e Sangster na'a ne ma'u e tohi he Monite e uike koia meihe ma'utofi'a ke mavahe 'a e OBN mei he 'api ko Latai 'i he Falaite, 18/11. Kuo mahino eni he taimi ni na'e 'osi tuku atu e mahina 'e 6 mei he ma'u tofi'a ke fai ai e mavahe mei he kelekelee. Ko e ngaahi loi eni mo e mio'i 'a e kau temo 'oku ne fakakonahi e loto e kakai ke nau ma'u ai ha loto taaufehi'a ki he tu'i mo hono falee. Ke 'a e kau temoo pe mu'a 'enau loi mo 'enau mio'i ka e si'i fakatau'ataina e kakai ke nau kei nofo he nonga mo e malu 'o e pule 'a ha'a moheofo.
2. 'Oku ou poupou lahi ki he me'a 'a Nopele Luani ki he ta'emaau 'a e ngaue 'a e Falealea 'i hono fakahu koia e tohi tangi 'a e kakai 'o 'ikai fou mai he founga ngaue totonu 'a e Falealea, pea mo e to e kole 'a e fakafofongaa, 'Akilisi, ke tali mu'a 'e he kau memipa ke ne to e fakatonutonu atu pe 'enau tohi tangi he lolotonga koia hono talanga'i mo feme'a'aki kiai e hou'eiki memipa 'o e Falealeaa. Kiate au na'aku faka'amu ke 'oua 'e tali 'e he kau memipa e Falee ke to e hoko atu e feme'a'aki he tohi tangi koeni he 'oku ta'emaau, ka e fakafoki ki he fakafofonga ke to e vakai'i ke maau lelei pea toki to e fakahu mai ki he Falee. Ko 'eku 'uhingaa, he 'oku mahino ko e ngaahi tohi (submissions pe proposals) kotoa 'oku teuteu ki he Cabinet pe Privy Council pe Falealea kuo pau ke maau mo tonu mo 'uhinga lelei pea toki lava ke fakahu, he ko e angamaheni, ko e ngaahi pepa 'oku ta'emaau mo ta'emahino 'oku 'ikai tali ia ke fai ha mole taimi e kau memipa hono vakai'i, 'oku fakafoki pe ia ki he feitu'u na'e ha'u mei ai ke to e fakalelei'i pea toki to e feinga mai. Kou kole fakamolemole pe ki he hou'eiki memipa 'o e Falealea, tautefito ki he ongo Seaa, ke mou kataki fakamolemole 'o to e ki'i fakamaatoato'i hifo e fatongia, he ko 'emau falala 'oku 'iate kimoutolu 'i Falealea, pea mo e poupou mei he tepile 'a e pule'anga ke mou loto lahi mu'a mo fakapotopoto ange ke lava ke leva'i lelei e faifatongia 'a e Falee ke ma'u ha lelei fakalukufua ma'ae kakai 'i he founga pe 'oku mo'oni, totonu mo taau. 'Oku fakatupu loto mamahi e vakai atu ki he noa'ia pehe hono fai mai e fatongiaa tautefito ki he ngaahi me'a mahu'inga ki he kakai mo e fonua.
3. 'Oku ou kau he poupou lahi mo e fiefia mo'oni he fokotu'u meia Samiu Vaipulu, kole ki he ongo model, 'aee 'a e pule'anga mo ee 'a e kau fakafofonga e kakai, ke na fakatou holomui mu'a he 'oku na fakatou kehekehe loua mei he lipooti NCPR 'oku fai ai e feme'a'aki, ka e fakafoki mai e feme'a'aki ki he lipooti. Ko e mo'oni eni e model mo e lipooti, 'oku nau kehekehe pea na'e mo'oni e fakafofonga he ko e taimi eni e feme'a'aki ki he lipooti 'oku 'ohake ai e model ia 'o afe kiai e feme'a'aki ka e tuku e lipooti ia. Fakamalo atu kia Samiu he ngaahi fakamaama lahi he ngaahi taimi ne faingata'a mo vela ai e ngaahi feme'a'aki he Falee. Neongo ne tali e fokotu'u 'a Samiu 'e he Palemia mo e pule'anga ke holomui 'enau model ka na'e kei vili ta'e'unua pe fakafofonga ia he'ene ta'e fie loto ke to e tatali atu 'ene model he kuo ta'u eni 'e 31 'e ne nofo 'o enisinia'i 'ene model pea 'oku kei fehalaaki pe ka e kei vili ta'e'unua pe ke paloti. Ko u kole ki he fakafofonga, 'Akilisi, 'oku 'ikai fiema'u ia mo taau ke kohu ma'u pe he'ikai ke ma'u ai ha lelei ia ma'ae kakai. 'Oku fiema'u ia ke loto mokomoko ma'u pe mo focus pe ia he ngaahi issue pea te ne ma'u founga pe ia ai ke fakahuhu'aki e ngaahi fakakaukau, ka e tuku mu'a e kohu ia he ko e mahino ia kuo te maha ka e taimi ke paasi e pulu ki ha taha kehe. 'Oku ou tui 'oku tonu pe 'a e model 'a e pule'anga 'o fakatatau ki he lipooti, he ko e recommendation 'a e lipooti, na'e pehe, ... 'oku totonu ke 'amanaki e kakai 'e malava 'e he tu'i mo e pule'anga ke fakahoko ke fili kotoa 'e he kakai e kau fakafofonga ki he Falealea. Koia ai ko e fili kotoa e kau fakafofonga ki he Falealea, 'oku malava ke fakahoko ka 'oku 'i he tu'i mo e pule'anga, pea tuku pe mu'a ia ki he Tu'i mo e Pule'anga ke na fakakaukau'i pea kapau ko e fokotu'utu'u ia ke hokohoko atu e po talanoa pea koia pe.
Tu'a 'ofa atu
Taasi Holiday
taasi_hol [at] yahoo [dot] com [dot] au