‘Etita

Fakamalo lahi atu kia ‘Ofa-ki-Tonga he uiui faikava fo’ou ki Ma’ananga mo ha kaveinga mahu’inga faufaua fekau’aki mo e tala ‘o e hingoa he’etau mo’ui

fakaha’a mo kainga ‘i hono ‘aho, ka he ‘ikai ke u tali atu ho’o lafo he ‘oku ke ‘ulu’i tohi pea kamata’aki pe ho’o ‘faka’aluma’ mai ‘’i tu’a ‘isiu’ ki he’eku felafoaki mo Tangata Hao’uli mo Moimoiangaha pea mo e fekeli faifatongia fakaako ‘a e Sosaieti Fakatotolo ‘a e Lo’au (Lo’au Research Society/LRS). Kou ki’i ‘uluaki fie fehu’i atu kiate koe tangata/fefine katau toki vakai pe’e palu ho kava ‘i he ‘Api ko Ma’ananga:

‘Ko e ha ho’o totonu he tu’u ‘a e talamalu ‘o e fonua mo hotau histolia mo hono tala talu mei ono’aho, pea pehe ki ha’o totonu he konisitutone mo e lao lolotonga ‘o Tonga, ke ke talamai ‘oku ‘ikai ha’amau totonu ke ui homau senita ‘api ngaue ko Ma’ananga pea to e fakahingoa’aki pe ia ‘a ‘emau kupenga vahaope (Ma’ananga)?’

‘Ko e ha ha’o totonu he mala’e ‘o e fakatotolo fakaako, fakasaienisi mo e

fakafilosofia ke ke talamai ‘oku ‘ikai ke mau fe’unga ke ui’aki ‘emau Sosaieti Fakatotolo ‘a e Lo’au?’

Kapau kuo poupoua e ngaue fakaako ‘a e LRS ‘e he Tu’i mo hono Fale mo ha

ni’ihi ‘o e Pule’anga mo e fonua ‘i Tonga, pea ki he ngaahi ‘univesiti ‘i

’Amelika, ‘Aositelelia mo NZ, pea pehe mo e EU ‘a ‘Iulope mo e Pule’anga

Falanise, ko e ha ho’o ‘uhinga ke ‘oua temau ngaue’aki ‘a e hingoa LRS mo e

Ma’ananga?

Kapau te u pehe atu ‘oku ai ‘eku totonu he tala tukufakaholo mo fakatoto, pehe ki he kotoa pe tokolahi ‘o e kau Lo’au ‘emau LRS, ki he hingoa Ma’ananga mo e Lo’au mo e Ha’amea mo e Fualu, ko e ha leva ha’o poa?

Kapau ko e ‘uhinga ko e anga ‘eku founga talanoa mo e veteki ‘uhinga he

talanga mo Hao’uli mo Moimoiangaha, ko e ha ‘a e founga ko ia pea ko e ha ‘a e ‘uhinga ko ia ne u vete?

Kuo ke to e lafo mai ‘eni tu’o ua ‘o ‘faka’aluma’ mai’aki ‘a e hingoa ‘Lo’au’ ‘’i tu’a ‘isiu’, ‘o fakaoli’aki ‘a e LRS ki he ‘Polau pea ‘Ma’ananga’ ki he ‘Fananga’, pea ke fakamolemole pe he ‘ikai ke u talanoa atu mo tali atu ho’o ma’u kava.

‘Ofa-ki-Tonga, ko e faka’aluma, ‘oku ‘uhinga ia, ‘ko ‘ete hanga ‘o fakaoli’aki ha konga he fotunga sino ‘o ha taha ‘oku ‘ikai ‘asi angamaheni pe ko ha’ane fa’ahinga tonounou ‘i ha founga manuki, pe ko ha’ate fakaoli’aki ki ha’ane fakakaukau pe to’onga ‘oku te pehe ne hala ‘i ha founga manuki’. ‘Ofa-ki-Tonga, ko e manuki, ‘oku ‘uhinga ia, ‘ko ha’ate hanga ‘o fakaoli’aki ha konga ‘i ha fotunga sino ‘o ha taha ‘oku ‘ikai ‘asi anga maheni pe ko ha’ane fa’ahinga tonounou ‘i ha founga matu’aki siolalo, pe ko ‘ete fakaoli’aki ha’ane fakakaukau pe to’onga ‘oku te pehe ne hala ‘i ha founga matu’aki siolalo’.’Ofa-ki-Tonga, ko e hivakava’aki, ‘oku ‘uhinga ia, ‘ko ‘ete hanga ‘o toutou talanoa fakaoli’aki ha konga ‘i ha fotunga sino ‘o ha taha ‘oku ‘ikai anga maheni pe ko ha’ane fa’ahinga tonounou ‘i ha founga tukulalo’i, pe ko ‘ete toutou fakaoli’aki ha’ane fakakaukau pe to’onga ‘oku te pehe ne hala ‘i ha founga tukulalo’i’.

Ko ‘etau hanga ko e ‘o ‘ai kotoa ‘eni fakataha mo e taukapekape pe fakapunake ‘o e kapekape he ngaahi talanga he mitia, tohi ki he ‘Etita pe lipooti ongoongo pea ‘o hoko leva ia ‘o tau mavahe mama’o leva kitautolu ia mei he lipooti totonu e me’a ne hoko, pe ko ‘etau hanga ‘o ‘vali’i’ ‘a e ongoongo mo e talanoa ‘o ‘alu ‘aupito ‘apito ia ki ‘ tu’a ‘isiu’ pea ‘oku ne fanau’i leva ‘e ia mo e me’a ‘e taha ko e ‘natu tavale ‘a e ‘isiu’. Pea he ‘ikai leva ke fai ha’atau fetaulaki ia ‘a kitaua he talanoa ‘uhinga pe lea mai he poini mo e ‘isiu.

Faka’apa’apa atu,

Siosiua F.P. Lafitani Tofua’ipangai

’Api ko Ma’ananga

Lo’au Research Society (LRS)