Matangi Tonga
Published on Matangi Tonga (https://matangitonga.to)

Home > Tau talanoa mu'a

Tau talanoa mu'a [1]

New Zealand

Sunday, July 30, 2006 - 08:21.  Updated on Friday, October 17, 2014 - 15:11.

Etita,

Tuku mu'a ke u fakamalumalu atu he tala fakatapu 'o e Fonua ka e fai ha talanga he ngaahi kaveinga kuo fakalanga.

1. Tau fakafeta'i ki he 'Otua Mafimafi, he fakakoloa ki Kauhala Lalo mo Kauhala'uta kae'uma 'a e 'Otu Felenite, 'i he maa'imoa ola 'a e Tama Tu'ipelehake pea mo hono uaifi tonunga ko Pilinisesi Kaimana Tuku'aho, kimu'a pea na totau he fatongia kafakafa ma'ae fonua fakalukufua. Uisa, ko e konga koula e kuo to ki moana. Pea neongo 'a 'ene loloto, ka 'e hulungia pea 'e ngingila mei he kuonga ki he kuonga si'ena maa'imoa ola ma'a Tupou mo e 'Otu Tonga.

2. Ne u fu'u mo'utafu'ua 'i he ngaahi fakaanga ta'eufi, ta'e'ofa mo ta'etoka'i ki he Fale 'o e Hau, lolotonga ia 'oku nau kei fefolofolai ki he ouau 'o 'enau me'afaka'eiki. Mahino mai pe 'e telio e ongo Tamaiki ki he Langi Na Moala kuo ngahaha leva 'a e fakaanga pe ko e ha 'oku 'ikai ai ke telio ai 'i Mala'ekula? Me'a faka'ulia ko 'etau hopohopo holo he siakale kehe, ke tau fehu'ia 'a e me'a 'oku 'ikai ke tau kau ai?

3. Na'e lipooti mai he Kele'a 'o pehe ne telefoni hifo e Kuini kia Kalanivalu ke teuteu e Langi Na Moala ki he me'afaka'eiki. Fakaho'ata mai 'ehe lipooti 'o hange 'oku 'i ai ha maumau he ongo Fale pea hange nai 'oku ta'e'ofa e Kuini ki he Tu'ipelehake mo hono Fale. Tuku mu'a 'etau ngutu tamulea ki he me'a 'oku tau to nounou ai he ko e Fehuhu 'a e Kuini, Heuifanga 'Ahome'e ko e tokoua pe first cousin ia 'o e Fehuhu 'a e Tama Tu'ipelehake, Melenaite Tupoumoheofo. E laka nai ho'o 'ofa mo 'eku 'ofa he Tama Tu'ipelehake 'i he 'ofa 'a e Ta'ahine Kuini?

4. Kuo fu'u lahi fau hono fakaho'ata mai e ngaahi me'a ke fakatuputaufehi'a ki si'i Tama Tu'i mo hono Fale. Ka e lomekina hifo 'a si'enau tonunga he tapa kehekehe 'o 'etau fononga. Hono 'ikai matamata lelei pea tau laukau he faka'ofo'ofa 'o e me'afaka'eiki mahanga ne toki telio. Ko e fokotu'utu'u ia 'a e Tama Pilinisi Pule, he ko e tu'ukimu'a ia 'o e ongo Fale. Ta feinga mu'a ki ta ua ke tali 'eta fo'i pulu 'i ha'ane hoko mai, he 'oku napangapangamalie pe 'a e fatongia ia 'o Ha'a Ma'afu ki he'enau me'afaka'eiki. Ko e ouau kotoa he me'afaka'eiki, ko e fefolofolai pe ia 'i he ongo loto Fale, pea ta male'ei mai leva kitaua 'o kunima pe 'i tu'a mo matame'amalie he tau mai a 'e tatau ha'a tau ki'i sangasanga mo e ongo Fale. Tau manatu'i ma'u pe, Ko e ongo huelo koula ne tapua he fatu 'o e La'a Kuo Unga Fonua, Ko e Tama Tu'i mo e Tu'i Faleua. Ko honau ta'ata'a 'oku fu'u matolu fau ( hufanga he fakatapu) ke tau ngututamulea mo fokotu'u fakakaukau.

5. 'Oku tau faka'amu kotoa pe ki ha fakalelei fakapolitikale ki he lelei fakalukufua. Ka kuopau ke fakapapau'i 'e 'aonga pea kaungamalie 'a e ngaahi fakalelei ni ki he'etau fononga fakapilikimi 'oku fai, 'i he tapa kotoa 'o e mo'ui, pea ke fenapasi foki mo e 'etau anga Fakafonua ne faka'inasi'aki kitautolu mei Loto Langi talu mei tuai. 'Hangehange kia te au 'oku pehe 'ehe tokolahi ia ko e lea taufehi'a, ta'eufi, fieha, ta'efaka'apa'apa mo ngututamulea ki he Tama Tu'i mo hono Fale ko e founga ia ke fakamo'oni'i 'aki 'a 'enau tui ki he liliu Fakapolitikale pe ko ha founga ia ke nau 'iloa ai 'i he mala'e faka Politikale ka 'oku hala kotoa. Ko e founga totonu e, ne kinikini mai 'e ongo Tamaiki kuo na pekia mahanga, ke tau talatalanoa ki he anga hotau loto, he 'e ma'u pe ai 'a e mahino pea tau lava 'o tu'uta hao ki ha Tonga 'oku tokalingolingoa ai e 'ofa mo e melino.

Tau lotu ke lahi ma'ae Hau 'o Tonga ka e 'uma'a 'a e Pilinisi Pule mo e ongo Fale 'i he faingata'a ne kakapu ai e 'Otu Felenite. Fakatauange ketau laka ki ha sitepu fo'ou pea fakafoki mai 'a Kalaisi ke ne fai 'a e Fakalelei Fakapolitikale 'o hange ko e me'a 'a e Ta'ahine ko Pilinisesi Melesiu'ilikutapu.

Tu'a'ofa atu

Longolongo'aevalu

direction2u [at] xtra [dot] co [dot] nz

Talanga 'i he lea faka-Tonga [2]

Source URL:https://matangitonga.to/2006/07/30/tau-talanoa-mua

Links
[1] https://matangitonga.to/2006/07/30/tau-talanoa-mua [2] https://matangitonga.to/topic/talanga-i-he-lea-faka-tonga?page=1