Matangi Tonga
Published on Matangi Tonga (https://matangitonga.to)

Home > Meimei Ngalo Atu `a e Fakamanavahe Kalae

Meimei Ngalo Atu `a e Fakamanavahe Kalae [1]

California, USA

Thursday, February 23, 2006 - 17:32.  Updated on Wednesday, September 17, 2014 - 15:19.

`Etita,

Na`e `i ai `a e taimi atu `i Tonga na`e lahilahi ange ai `a e nofo ki tokanga `a e ngaahi familí `i he meimei taimi kotoa pe. Na`e faka`ofo`ofa `a `uta pea lahi `a e ngoué pea ma`ala`ala ma`u pe mo faka`ofo`ofa. Na`e hoko `a e `aho Tokonakí ko e `aho lahi ma`u aipe ia `o e famili ki he vaó pea iku aipe mo hono tokonaki`i mai `a e `aho Sapaté ko e `aho lahí ia, ko e lotu pe mo e ma`u me`atokoni lelei taha `o e uiké.

Na`e lahi ma`u pe`a e ngaahi fusi kehekehé, kae tautau tefito ki he tu`unga ma`alá mo e `otu faka`ofo`ofa `a e `ulu hopá `i hono fa`ahinga kehekehe. `I he lotolotonga leva `o e hopá na`e tu`u ma`u aipe `a e fu`u va`a `akau kolosi kuo `osi tui ai `a e fu`u motu`i sote pe kote, pea fakafonu `i loto `a e mohuku saafá, pea toki hili ki he tumu`aki `o e `akaú mo hano ki`i tataa. Ko e fakamanavahee`i tokua `eni `a e manupuna ko e kalaé `a ia na`á ne mamana `aki hono keina `a e ngaahi kau hopá `i he`ene kamata pe ko ia ke motomoto `o faka`au ke momohó.

Ko e kalaé `oku `ikai toe loko `asi holo ia he taimí ni, ka ko e manupuna lalahi `aupito `o meimei lahi tatau pe mo e motukú pea mo e moá pea lava pe foki ia `o puna. Ko `ene puna mai pe ki he ngoue`angá `o kilofi mai `a e tu`u atu `a e fakamanavahe kalaé `o ne kohu pe `e ia ko e tangata, pea talu ai `ene takamama`o kae hao `a e ngoué ia.

`I he hoko `a e tukungaue `a e kau ngaue fakapule`angá, na`e fakakaukau leva `a e kau feinga liliu pule`angá mo e kau Temó ko e faingamalie ia ke nau vaka ai leva. Koe`uhi ko e kau ngaue fakapule`angá na`e tofuhia ai kotoa `a e ngaahi kolo, motu mo e vahefonua kotoa `i Tongá, pea meimei a`u pe ki he ngaahi familí kotoa, na`e kaukaua hono poupouá mo hono mamahi`í. Ne lolongo leva `a e kau feinga liukavá `o unga mei mui he kau tukungaué. Tonu `a e fo`i laká mo e fakakaukaú!

Hili `a e felotoi `a e kau ngaue fakapule`angá mo e pule`angá `o tali `a e hikí, kuo fakakaukau leva `a e kau liukavá ke teke`i ai leva `a e pulú ki he lalo koló. Ne uki leva `a e fu`u laka fakahaha lahi taha kuo fakahoko `i he hisitolia `o Tongá. Me`a ta`e `uhinga `a e laká, he na`e `osi tali `a e hiki vahenga! Kaikehe ki he kau ngaue fakapule`angá, na`e hange pe ia ko katoanga`i `a e tali `enau hiki vahengá.

Ko e me`a malié, na`e faka`osi `aki `a e fu`u laká `a e `ave `e nau fokotu`utu`u pule`anga fo`oú mo `oatu `enau monomono ki he Konisitutoné, pea `oatu mo `enau taimi tepile ke fai mai ha tali `a e Tu`í. Na`á nau tuku atu ki Sanuali ka `ikai ke fai mai ha tali, `e hoko atu leva `enau ngaahi fokotu`utu`u `a ia `e fakahoko mei he kakaí. Na`e `i ai `enau ngaahi lau ke kamata `a e ngaahi ...talangata`a fakasivile... `i he ngaahi founga na`e ngaue `aki `e he tangata `iloa ko ia `o `Initia ko Gandhi `i he`enau feinga tau`ataina mei Pilitaniá.

Na`e hoko `o `osi kotoa `a e mahina ko Sanualí pea kuo tau a`u `eni ki he uike hono tolu `o Fepuelí, `oku te`eki pe ke ongona mai ha ngaungaue. Neu fanongo foki na`e teu `a e tamate `uhila kotoa `a e kakaí, ka nau foki pe `o maama te`elango pe. Mahalo foki kuo `alu `a e fanga lango ia `o Tongá `o kai `ahu `o hange ko e fanga pekepeká pea `ikai toe ngangana hifo ha me`a ia ke tutu, pea si`i holo momoko aipe `a e tutu te`elangó.

`Iuveeee! Kovi `eku loi, mahalo na`a ko e koto Fakamanavahe Kalae pe ia! Pea `asinga ai ia foki mo e folinga ia `o e ngaahi fu`u me`a fakamanavahe kalae!

Teu toki hoko atu!

`Ofa-ki-Tonga
 

Talanga 'i he lea faka-Tonga [2]

Source URL:https://matangitonga.to/2006/02/23/meimei-ngalo-atu-e-fakamanavahe-kalae

Links
[1] https://matangitonga.to/2006/02/23/meimei-ngalo-atu-e-fakamanavahe-kalae [2] https://matangitonga.to/topic/talanga-i-he-lea-faka-tonga?page=1