Matangi Tonga
Published on Matangi Tonga (https://matangitonga.to)

Home > Faka`uhinga ki he Hu `a e Toko 39 `o e Fale Alea Fo`ou?

Faka`uhinga ki he Hu `a e Toko 39 `o e Fale Alea Fo`ou? [1]

Long Beach, California, USA

Friday, January 6, 2006 - 09:51.  Updated on Wednesday, October 1, 2014 - 12:08.

`Etita,

Malo mu`a `a e ngaue mei hena pea malo `etau a`usia `a e Kilisimasi `o e 2005 pea fakatauange ke tau toe fanau`i mai ha toe ngaahi fakakaukau `e `aonga ange ki hono langa mo kilala `a Tonga.

Ko e fa`unga `o e Fale Alea lolotongá `oku toko 30, `a ia ko e kau Minisita mo e ongo Kovana `e toko 12, Hou`eiki Nopele `e toko 9 pea mo e kau Fakafofonga `o e Kakaí `e toko 9, `o fakakatoa ia ki he toko 30.

`Oku fakanofo `e He`ene `Afió `a e toko 12, fili `e he Hou`eiki Nopelé `enau toko 9, pea fili kotoa `e he kakai `o e fonuá `enau toko 9.

`Oku fokotu`u mai leva `e he kau Temó mo e kau Feinga Liliú ke fakatokolahi `a e Fale Alea fo`oú ke toko 39, pea fili `e he kakai `o e fonuá a e toko 33 kae fili `e he kau Nopele `enau toko 6.

Ko e fili leva `a e kakaí `a e kau Fakafofonga `e toko 33, ko e toko 20 `a Tongatapu, toko 7 `a Vava`u, toko 4 `a Ha`apai, toko 1 `a `Eua pea toko 1 leva ma`a Niua Toputapu mo Niua Fo`ou.

Ko e kau Fakafofonga Nopele `e toko 2 `a Tongatapu, toko 1 `a Vava`u, toko 1 `a Ha`apai, toko 1 `a `Eua pea toko 1 leva `a Niua Toputapu pea mo Niua Fo`ou, fakakatoa ko e toko 6.

Na`e ma`u nai mei fe `a e fika ko ia ko e toko 33 pea na`e makatu`unga fakafefe leva `a hono vahevahe ko ia ke toko 20 `a Tongatapu, pea toko 7 `a Vava`u, kae toko 4 `a Ha`apai? Na`a oku totonu ke toe vakai`i `a e vahevahe ko `ení, he `oku kei viku ni pe `a e ngaahi kalia `o e Tau Tahí, pea faifai pea toe hoko ha fakafonua kovi.

Ko e ngaahi Fili Fale Alea ko ia `a Ha`apai pea mo Vava`ú `oku kei pule fakaleveleva pe `a e Vahe Tongatapu, koe`uhi ko e fu`u tokolahi ko ia hona kakai `oku nau `osi hiki `o nofo `i Tongatapu kae kei lesisita pe ki Tokelau.

`I ha hopo fakatonutonu `o e Fili Fale Aleá, na`e mahino ai `oku `ikai ke fakakonisitutone `a e lao ia ki he lesisita fili `o makatu`unga `i he feitu`u `oku `i ai hoto `api tukuhaú mo e `api koló, pea `ata pe leva ai ke te lesisita pe `i ha feitu`u. Kapau leva ko hono `atungá ia `e mapule`i fefe leva `a e filí mo vahevahe ko `eni kuo faí.

`Oku ou tui ta`e toe veiveiua kuo pau ke fai ha Tohi Kakai fakapapau `o e fonua fakakatoa pea toki makatu`unga leva mei ai `a hono vahevahe `o e tokolahi `o e kau Fakafofongá ki he Vahe Fonua pea mo e Vahe takitaha.

`Oku totonu leva ke tohi`i `o fakakau`i `a e Tohi Kakai ko `ení `i he Konisitutoné ke fakata`u hongofulu nai pea makatu`unga leva mei ai `a hono vahevahe `o e tokolahi `o e kau Fakafofonga Fale Aleá. `I hono fai `ení `e ma`a ange `aupito ai `a e tokolahi `o e kau Fakafofonga ki he Fale Aleá. Ko e `osi kotoa pe `a e Tohi Kakai pea tu`utu`uni leva `a e tokolahi mo e vahevahe `o e kau Fakafofonga ki he Fale Aleá.

Tukukehe ka toki fakamahino mai `a e makatu`unga ki he Fale Alea ko `eni ke toko 39, `oku ou tui au `oku fu`u tokolahi. `Oku ou pehe `e au `oku tokolahi fe`unga pe `a e toko 30 lolotonga ke nau feme`a`aki, fakakaukau`i mo tu`utu`uni ma`a e fonuá.

Tu`usi `a e toko 9 ia ke hoko ia `o fakama`ama`a atu ai `a e kavenga fakapa`angá. Fakatatau ki he toko tahakilu `ape `o e tokolahi `o e kakai `o Tongá `oku lolotonga fakafuofuá, kuo fe`unga `anoa pe `a e toko 30 ia.

Ko e ha `oku toe `ai makehe ai `a e hou`eiki Nopelé ki he Fale Aleá, lolotonga iá kuo mou fokotu`u mai ke `auhani `a e ngaahi mafai `o e Tama Tu`í `i he ngaahi me`a fakapolitikalé. Kapau `oku fili kotoa `a e Fale Aleá `e he kakaí pea `ai ke mahino, pea fakahoko mo`oni `a e filí `e he kakai `o e fonuá kae `oua `e toe manimo holó.

Kapau leva `oku loto ha Nopelé ke Fakafofonga Fale Alea pea tuku ke nau lesisita tatau pe mo e kakaí pea tuku leva ki he kakaí ke nau fili kinautolu ki Fale Alea

`Oku kei fu`u fakato`oto`o fau ho`omou feinga liliu ka `oku te`eki `aupito ke tau maau!

Teu toki hoko atu.

`Ofa-ki-Tonga

ofakiTonga [at] comcast [dot] net

Talanga 'i he lea faka-Tonga [2]

Source URL:https://matangitonga.to/2006/01/06/fakauhinga-ki-he-hu-e-toko-39-o-e-fale-alea-foou

Links
[1] https://matangitonga.to/2006/01/06/fakauhinga-ki-he-hu-e-toko-39-o-e-fale-alea-foou [2] https://matangitonga.to/topic/talanga-i-he-lea-faka-tonga?page=1