'Oua e hanu, fakalaka hotau tu'unga [1]
Friday, March 19, 2010 - 13:05. Updated on Sunday, May 25, 2014 - 21:37.
'Etita,
Kuo si'i hanu 'a Samiu Sika 'o tukuaki'i e "kau muli . . . neongo e tonu mo e lelei ange 'a e Tonga," 'i he 'ene tohi (Komisoni . . . 15 Mar 2010).
Fakamalo atu kia Mr. Sika ko 'ene 'ohake 'a e "too'onga" (custom, habit, conduct, etc.) faka-Tonga ko'eni ketau fokifokihi. Na'a ne tukuaki'i 'o pehe kuo ngaahi kovi'i e Tonga 'e he kau muli: ". . . mo si'ono ngaahi kitautolu 'e he kau muli."
Ko e Lanu 'o Honau Kili?
Tau fehu'iange pe ko e 'uhinga 'o e tokolahi 'a e kau muli 'i he ngaahi tu'unga ma'olunga ko e lanu 'o honau kili, pe ko e lahiange 'enau maheni ngaue? Tokolahi kuo li'aki honau fonua tupu'anga 'o nau fili kenau hiki 'o nofo Tonga.
Tatau tofu pe ia mo kimautolu Tonga ko 'eni kuo mau hee mai (expatriates) 'o nofo 'i he ngaahi fonua muli ko e kumi faingamalie. Pea ko e tokolahi 'o kimautolu 'i he ngaahi tu'unga ma'olunga koe'uhi ko e lahi 'o 'emau maheni ngaue.
Fakalaka Hotau Tu'unga
'Oku tokolahi mo e kau Tonga 'i he ngaahi tu'unga ma'olunga 'oku nau fai 'a e ngaahi ngaue ta'efe'unga foki. Pea ko e malumalu 'o e lao 'oku hilifaki ki he tokotaha kotoa. 'Ikai ke kei 'aonga e lau lanu 'i he onopooni: Ko e maheni ngaue ko 'etau koloa ia ki he fakalakalaka hotau tu'unga.
"Tonga Mo'unga ki he Loto:" Ko e tu'u pe hotau "loto" (emotional intelligence) ha fa'ahinga kaveinga 'e faingata'a ke ta'ofi kitautolu. 'Ofa atu kia Mr. Sika mo e to'utupu 'o Tonga. 'Oku mou tau'ataina ke folau ki ha fonua muli 'o ako mo ngaue ai.
Mahino e si'isi'i e ngaue mo e ngaahi faingamalie kemou fakalakalaka'aki ho'o mou maheni ngaue 'i Tonga. 'Oku tau'ataina 'a e Tonga kotoa ke tau fekumi ki he ngaahi fonua muli. Ko e nofo faka-fiefiemalie 'i Tonga ko e masiva faingamalie lahi ia.
Sione Akemeihakau Mokofisi