Na'e 'ikai ke 'i ai ha fahu 'ia Tupou IV [1]
Sunday, October 8, 2006 - 12:45. Updated on Saturday, March 15, 2014 - 22:42.
Etita,
Kole ke u hufanga he talamalu 'o e fonua, pea puipui ange he mo e toputapu 'o e ngaahi ouau ne tau fakakakato ki he telio hotau hau, ka e 'ata mu'a ke fai atu ha poupou ki he fehu'i 'a Anuanu Fakafe'atu-kihe-sina.
Ko e ouau kosi 'ulu pe ko hono tukuhifo 'a e lou fofonga 'o e fale'alo, ko e fatongia pe ia ke fakahoko 'e he fahu 'o e me'afaka'eiki ka 'oku 'ikai ko e fahu 'o e sino 'oku kosi. Ne 'ikai ha fahu ki he hau 'o Tonga. Ko e olovaha ia 'o e fatungamotu'a, pea ko e Kalauni ia 'o e fonua. 'I he'ene pehe ni leva ne talolo ki he Tama Tu'i 'a e faka'apa'apa kotoa kau ki ai mo e kainga 'o 'ene 'Eiki ko Tungi Mailefihi. Fakatokanga'i ange, ne talu 'a e kalauni 'a e Ha'a Tu'i Kanokupolu mei a Tupou 1, 'oku te'eki ke 'i ai ha fahu, he ko e tumutumu ia 'o e nofo 'a e Tonga, Tu'i, Hou'eiki, Tu'a. Ko e hou'eiki 'oku faka'ei'eiki pe 'enau me'a kotoa 'a kinautolu. 'Oku nau feveitokai'aki pea nau toe fakahikihiki 'eiki foki. Hange ko eni, Ko e kainga 'Eiki 'o e Tama Tu'i 'a e ngaahi mokopuna 'o Tupou'ahau (ko e tuofefine ia 'o Tungi Halatuituia) 'a ia ko 'ene fanau 'a 1) Mele Pusiaki kia Elenoa kia Fale'aka kia Luseane Sipu Vailala, 2) Taupeavai mo 3) Taemanusa kia Kuini Takipo mo Muimui Sioape Kaho kia Pilinisesi Fusipala (pekia kotoa). Tu'unga he Kalauni 'a Kuini Salote ne taku pe ki Pulotu 'e 'Elenoa 'a e fono 'a e ongo tamaiki, ko e fakahikihiki mo e fakangeingeia 'a e famili 'o Tungi he kuo fatu he manava 'o e Kalauni, Kuini Salote, 'enau fanau tama. Pea neongo ai 'enau fefine ka kuo Tu'i 'enau laini pea ko kinautolu pe 'oku takimu'a hono hiki 'o e ongo tamaiki. Ko e fakangeingeia faka'ei'eiki 'oku fai pe he'e 'eiki ki he 'eiki. Pea na'e fakamo'oni'i ia he faifatongia 'a e kainga 'o Tungi 'i Nu'usila mo Tonga foki, 'o 'ikai ha mapuhoi ka e kavekavea'u ki he taupotu taha mo e lelei taha.
Ko e tukuhifo ko ia 'o e lou fofonga 'o e fale'alo 'o Tuita mo Salote Pilolevu ne fakahoko ia 'e he Pilinisesi Mauli. Ko e 'uhinga he ne 'ikai ha fahu kia Taufa'ahau pea he 'ikai ke me'a mai honau mehikitanga 'o kinautolu ke fatongia he toputapu ni he 'oku 'ikai ko ha me'afaka'eiki 'o Tuita, hufanga he fakatapu. Pea te tau fakatokanga'i pe eni ko e ongo mehikitanga pe 'o e fale'alo ni, 'a Tu'ilokamana mo Tupou'ahome'e, 'oku na taak'imu'a hono hiki kinautolu ki he langilau, 'o tu'unga ia he sino 'eiki 'o Salote Pilolevu. Neongo ko e mehikitanga ki naua ka 'oku na lolo kotoa 'a e langilangi 'o e "Fokololo e Hau" ke 'i he tamaiki pe 'a e naunau. 'Oku 'i ai e feitu'u ia tena fakalangilangi ki naua ai, hange ko hono taa'i e fono 'o e ta'ane 'a Lupepau'u, ko e fakamahino ia hona tu'unga mehikitanga. Vakai ange ki he Taumafa Kava 'o e Pongipongi Tapu, ne 'ikai kai fono 'a Lupepau'u 'ia Tupou V neongo ko e 'alo ia hono tuofefine ko Salote Pilolevu. Ko e fakamahino ia 'oku falute he'e Tama Tu'i Siaosi Tupou V 'a e langilangi taupotu mo 'ei'eiki foki he 'otu Tonga.
Ko e anga ena 'eku vakai pea fakamolemole na'a monuka 'a e tuputupulangi 'o e ngaahi ouau 'eiki neu lave atu ki ai.
Faka'apa'apa atu
Longolongo'aevalu