Tonga stuck in "development trap", says IMF mission

Ko e taha 'eni 'o e fakamatala mahu'inga mo'oni kuo 'omai 'e he kau fale'i meihe IMF fekau'aki pea mo e langa'i hake 'o e 'ekonomika 'a Tonga. 'Oku ha mo'oni 'i he fakamatala ni 'a e ngaue mo e taumu'a 'a e Pule'anga Tonga 'i he lolotonga ni, 'oku tuai, pea mo sitaka ai 'a e lelei faka-'ekonomika 'o e fonua. Hange ko hono ta fakafoki 'o e fu'u no ki Siaina, 'oku 'ikai ha fo'i lelei faka'ekonomika ia ai 'e taha, he ko e no pe ia ki he langa fale vela, 'o 'ikai koha 'uhinga ke lelei faka'ekonomika. Ka neongo ia ko e sitaka 'eni ia 'a e Pule'anga ka fuofuoloa he ko e no 'eni ia 'oku fu'u lahi. Neongo 'oku tu'u 'a Tonga 'i he ma'uma'unganoa 'o e tahi pasifiki, pea 'oku fu'u si'isi'i pango ki he fefakatau'aki mo e ngaahi fonua lalahi, ka 'oku tuhu'i pau mai 'e he kau tangata IMF 'a e tefito'i koloa mahu'inga 'e tolu ke 'ave kiai 'a e tokanga 'a e Pule'anga Tonga, ke lava ke hakeaki'i hake ai 'a e mo'ui faka'ekonomika 'o e fonua. Ko e ngaahi koloa fakaenatula mei tahi, folau'ev'eva, pea mo e ako ke 'ilo lea fakapapalangi. Ko e me'a mahu'inga heni, ko hono fakaafe'i mai 'o e mgaahi pisinisi fakataautaha mei muli, 'o 'ikai tali pe 'e Pule'anga Tonga ki he tokoni, mo e kole pa'anga vaevaemanava mai meihe ngaahi Pule'anga muli. 'Oku ha 'i he fakamatala ni, 'oku lahi pe 'a e pa'anga ia 'a e ngaahi pangike ke no ke tokoni'i faka'ekonomika 'a Tonga, 'o 'ikai ko e langa fakamonitale. Ko e me'atepu, ke totongi fakafoki 'a e no 'i hono taimi totonu, pea kihe lelei 'ekonomika 'o e fonua. SAIA