You are here

Talanga 'i he lea faka-Tonga

Fiu he ki mo e toi 'i Pulotu

Lennox,California, USA

'Etita,

Ne ki'i fuofuoloa e langatoi' 'i Pulotu' pea hange kuo fai fana sengai he faka-po'uli ko e 'ikai ha felonogaki'.

'Oku ou kei manatu ki he va'inga na'e fai 'i he'eku kei si'isi'i' pea na'e pehe ni hono uiuii' "Langa toi kumi toi 'ofa pe keu 'ilo'i 'a e tama 'oku toi 'i he lalo Mohokoi. 'I hono talanoa'i 'o e laulau' na'e 'uhinga tokua ke takitaha kumi ha toitoi'anga kae 'alu e tokotaha fekumi 'o kumi pea koia pe 'e 'ilo'i hono toitoi'anga pea mate leva ia kae hoko atu pe 'a e fekumi'. Ko e taimi ko e' 'oku kumi ngata'a ai ha taha 'oku ui leva e tama fekumi 'o pehe "Ki mai ha ki'i veka" pea ko e me'a fa'iteliha pe 'a e kau toitoi pe tenau Ki pe 'ikai, he ko e founga 'o e uiui tokua ke 'ilo'i e fu'u mohokoi 'oku fai mei ai e toi'.

'I he taha 'o e ngaahi Maa'imoa 'a 'Ene 'Afio Tupou IV ko e fokotu'u e 'Apiako Matiketika (Tonga High School) ne 'ave ai e kau 'atamai'ia' ke fai ha fekumi ki he faka-lakalaka 'o onopooni. Ne to'o ai a Sefita Hao'uli pea mo Sailosi Finau mo e kau fefine mo tangata ke nau fekumi', ne ola lelei he kuo ta'utu e Tangata ko Sefita he Fale Fakamafolalea ke vahevahe e ngaahi ongoongo 'o e ngaahi fonua muli'. Ne toka'one mo Sailosi Finau pea tu'u hono makatuliki he tafa'aki 'o hono fakaulo 'o e maama' ('uhila).

Ko e ongo fekumi faka-onopooni ko 'eni ne tupu ai 'a e 'ikai toe fai e va'inga ko 'eni ko e "Langa toi", ko ia 'oku 'oatu ai 'ae fakamalo lahi ki he 'ongo tangata ko 'eni mei he "Kiwi" ko hono a'usia e Visone 'a Moheofo'. Kuo faingata'a 'aupito e langa toi ia he kuonga ni he kuo ulo e Shoreline ka ko hono maumau pe he 'oku ki'i mamafa kia kimautolu 'oku kei fie fokoutua pe he lalo mohokoi'.

Kuo fai mai e ui mei he Tu'aliku Tonga ke fai ange ha "Ki" pea kuo hange fakasitu'a va'inga' he kuo ui mai e tangata faiongoongo ke tuku e va'inga kae tokanga ki he 'uhila'.

Ko e ki'i fokotu'u fakakaukau pe 'eni ki hoku kaunga lue lalo 'osi e kavatonga'. Manatu'i ke tamate'i e ngaahi maama 'oku ulo noa'ia' he ko e me'a ia 'oku ngali mamafa ai e totongi 'uhila.

Fakatokanga ange mu'a ki he kau tauhi palepale faikava' ke faka-ulo fakafuofua pe e 'uhila' ki he tokolahi 'o e kau mama kava'. 'Oku ou tui kapau te tau fakapotopoto 'i hono ngaue'aki e 'uhila 'i he 'etau nofo taautaha' 'e ma'ama'a 'aupito pe 'uhila neongo e hikihiki e loloo ki 'olunga'.

'Ofa pe 'oku 'aonga atu e ki'i fokotu'u fakakaukau

Siosaia Moimoiangaha

siatahi [at] yahoo [dot] com