You are here

Talanga 'i he lea faka-Tonga

Tuku 'a e fakaleveleva mo e ta'e toka'i

Long Beach, California

'Etita,

Ko e taha `o e `elito `o e faivalea `i he feta`utu`i `a e Tonga ko e me`a ko e ...“heliaki...” pea `oku ou loto mamahi `aupito ke fakahoko atu kiate koe Siosiua Lafitani `oku ke fu`u matu`aki melemo `aupito koe ai. Ko ho mele he `oku ke kohu pe koe `oku `ikai hao toe ua `i he fu`u fo`i kolope ko `eni `oku tau feta`utu`i ai. `Oku mahino `eni mei ngaahi fu`u `ipiseli looloa faufaua `oku ke fakamoleki `i he paenga ni ke kikivi mai `aki ho`o fanga kihi`i totonu fakafo`ituitui `oku ke feinga mai ai. `Oku ke laku mai `a lofia `i he ngaahi fuhifuhinga fehu`i `o hangee ko koe pe `oku `i ai ha me`a `oku tu`u `i ho vaha`a uma, ka ko e toenga `o e kakai ia `o Tonga `oku nau `ahia `a e ngalu`ope `oku ke kohu koe `oku nau lue holo pe mo e fanga fo`i puupuu.

Kuo ke fehu`i mai pe ko e ha ha`aku poa kapau `oku `i ai ha`o fetu`utaki fakatoto fakataha mo e tokolahi ho`omou kau fakatotolo LRS ki he hingoa Ma`ananga mo e Lo`au. Ko e ha? Ko e ...“fuifuilupe...” fo`ou koe na`e `ikai ke tohi `i Pule`anga `o `ikai `ilo`i ai `e he fonua? Kapau kuo fakangofua kimoutolu `e Fale Lahi ki he hingoa, `oku `ikai ke pehee ia `oku tonu ai `a e ngaahi valelau kuo ke `omai `i he paenga ni. `E `ikai ke u tali atu `a e toenga ho`o ngaahi ...“fuhifuhinga...” fehu`i he `oku tatau pe `enau mamaha mo `enau ta`e `uhinga!

Kuo tu`o fiha `a e feinga atu `a e ni`ihi he `ope ke tuku `a e ...“inu ti inu kota...” mo ho`o natu tavale `a e lea faka-Tonga kae `ikai pe ke ke fie fanongo mai. Ko e `ai hake ka ko ho`o kalanga mai `a e ...“`Isiu...” mo e ...“Poini...”! Tangata, kapau `oku ke kavekavea`u mai he hingoa Ma`ananga pea mo e Lo`au pea ke `ai mai he lea faka-Tonga pea ngaue`aki `a e faka`apa`apa mo e feveitokai`aki `a e kainga. Ka `ikai, pea ke `ave pe ho`o lasu ki he kau hafekasi ke mou taalanga na`a mou fetaulaki.

`Oku ou loto mamahi ke fakahoko atu kuo tokolahi ho`omou LRS kuo nau tohi mai `o talamai `enau loto mamahi `iate koe hono fakangalikovi`i kinautolu mo ho`omou kautaha fakatotolo. Kuo fetu`utaki mai mo e Tanoa-`a-Lo`au, Kalapu Hala Paini,, Kalapu Lotu-mo-Ngaue, Kalapu `Ulutea, mo e Kalapu Fofo`anga mei Tonga `o fakahoko mai honau mamahi.

Ko e tali `eni na`a ku fai kiate kinautolu: ...“Ka `i ai ha taha Tonga `oku ne to`o `a Lo`au pea mo hono `api ko Ma`ananga ke ngaue `aki, pea ko hono tuha ke fotu`aki ma`u pe `a e `ulungaanga fakamataapule mo e faka`apa`apa. `Oku totonu ke `ai `enau `ilo mo `enau fakamatala ki he tala tukufakaholo ke mahu`inga malie mo hoohoa mo e anga `a e feta`utu`i `a kainga. `Oku `ikai ke fu`u fakaleveleva mo ta`e toka`i mai `a e kakai, fonua pea mo e feta`utu`i melino `a kainga....”

Na`a ku hoko atu `o pehee: ...“Ko e me`a na`a ku fai kia Siosiua Lafitani Tofua`ipangai na`e `ikai ko e hua lela, ka ko e sipi`i `a e `ulungaanga ta`e fe`unga `a e ki`i leka ko ia ke mahino kiate ia `a `ene si`i mo `ene kihi pea `oua `e ta`alo pehe`i holo `a Lo`au mo e Ma`ananga `o hangee ko ha palepalengaakau (hufanga he fakatapu) he ko e ngaahi me`a ia `oku toputapu mo fai ki ai `a e ma`ema`ekina...”.

Kuo u lava ka tau hoko atu!!

`Ofa atu mei he Faiako `a Lo`au

`Ofa-ki-Tonga

ofakitonga [at] comcast [dot] net